ပဋိပက္ခဒေသများ၌ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ထိန်းချုပ်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်များ ထိရောက်မည်မဟုတ်

By Foreign Desk 19 Mar 2020

စစ်ပွဲဖြစ်ပွားရာဒေသများ၊ ဒုက္ခသည်စခန်းများကဲ့သို့ အန္တရာယ်မကင်းသောနေရာများ၌ နေထိုင်နေရသူများသည် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ကာကွယ်နိုင်ခြင်းမရှိဘဲ လက်ပိုက်ကြည့်နေရုံသာ တတ်နိုင်မည့်အနေအထားတွင် ရှိနေကြောင်း နိုင်ငံတကာ ကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့အစည်းများက ပြောကြားလိုက်သည်။

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုအား ကမ္ဘာလုံးချီကပ်ရောဂါအဖြစ် ကြေညာလိုက်ပြီးနောက်တွင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများသည် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အရေးကို တင်းတင်းကြပ်ကြပ် ကိုင်တွယ်လာခဲ့သည်။

အမေရိကန်ဆိုလျှင်လည်း ဥရောပ ၂၆ နိုင်ငံမှ ခရီးသွားများအား နိုင်ငံတွင်းဝင်ရောက်ခွင့် ပိတ်ပင်လိုက်သည်။ နယ်စပ်ဂိတ်များအား ပိတ်ဆို့လိုက်သလို မြင့်တက်လာသော ကူးစက်မှုနှုန်းအား ထိန်းချုပ်ရန်အတွက် သံသယလူနာများအား သီးခြားစောင့်ကြည့်မည့် အစီအစဉ်များလည်း စတင်ခဲ့သည်။

သို့သော် အရှေ့အလယ်ပိုင်းအပါအဝင် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ ပဋိပက္ခဇုန်များတွင်မူ အားကိုးမရသည့် ကျန်းမာရေးစနစ်နှင့်အတူ ပစ္စည်းကိရိယာများ မပြည့်စုံမှုကြောင့် ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုအရေးအား ကိုင်တွယ်နိုင်မည့်ပုံ မရှိပေ။

မတ်လ ၁၂ ရက်နေ့က အီရတ်ရှိ ဒုက္ခသည်စခန်းတစ်ခုတွင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် သံသယလူနာအချို့ တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အဆိုပါတွေ့ရှိမှုနှင့်အတူ စခန်းတွင်း ၎င်းတို့နှင့်အနီးကပ်ရှိနေခဲ့သော အခြားဒုက္ခသည်များထံတွင် ကူးစက်မှုများ ရှိနေနိုင်သည်ကို စိုးရိမ်မှုများလည်း မြင့်တက်လျှက်ရှိသည်။

ဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ရေးအတွက် ဆောင်ရွက်ချက်များ ရှိလာသောကြောင့် ဒုက္ခသည်များအား ကူညီထောက်ပံ့ရေး အစီအစဉ်များသည်လည်း ခရီးမပေါက်တော့ဘဲ တားဆီးပိတ်ပင်ခံရမှုများ ရှိလာနေကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ၏ လူ့အခွင့်အရေး ကိစ္စရပ်များဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးရုံးက ပြောကြားသည်။

ဆီးရီးယားနှင့် ယီမင်ကဲ့သို့နေရာများသို့သာ ဗိုင်းရပ်စ်ရောက်ရှိသွားပါက ကူးစက်မှုအားထိန်းချုပ်ရန် ဖြစ်နိုင်ခြေမရှိကြောင်း နိုင်ငံတကာ ကြက်ခြေနီအဖွဲ့၏ အကြီးအကဲ ဒေါက်တာ အက်စပါရန်ဇာ မာတီနက်ဇ်က ပြောကြားသည်။

“လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေ ရှိနေတဲ့နိုင်ငံတွေရဲ့ အနေအထားကို ကြည့်လိုက်ရင် အနာဂတ်မှာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုကို ကိုင်တွယ်မယ့် အခြေအနေက ဘယ်လိုမှ အားရစရာမရှိဘူး။” ဟု ဒေါက်တာမာတီနက်ဇ်က The National သတင်းဌာနကို ဖြေကြားထားသည်။

ပဋိပက္ခဒေသများရှိ ဒုက္ခသည်စခန်းများမှာ စားနပ်ရိက္ခာ၊ ဆေးဝါး မလုံလောက်သည့်ပြဿနာများ နေ့စဉ်နှင့်အမျှ ကြုံတွေ့ရလျက်ရှိသည်။ နေရာထိုင်ခင်း မလုံလောက်မှုကြောင့် အဆင်ပြေသလို တဲထိုးနေရသည်များရှိသလို ဟင်းလင်းပြင်၌ လူအများစုဝေး အိပ်စက်ကြရသည့် စခန်းများလည်း ရှိနေသည်။

စခန်းအများစုမှာ သောက်သုံးရေအခက်အခဲကိုပင် အဆင်ပြေအောင် စီစဉ်နိုင်ခြင်းမရှိသဖြင့် ရောဂါကာကွယ်ရေးအတွက် အခြေခံအကျဆုံး လုပ်ဆောင်ချက်ဖြစ်သည့် လက်ကို ဆပ်ပြာနှင့် မကြာခဏဆေးရန်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားနိုင်မည် မဟုတ်ပေ။

ဂရိနှင့်တူရကီအကြားရှိ နယ်စပ်ဒေသတွင်ဆိုလျှင် အအေးဒဏ်ကိုပါ ပူးတွဲခံစားနေရသော ဒုက္ခသည် ထောင်ချီရှိနေသလို နေရာရွှေ့ပြောင်းသွားသော ဒုက္ခသည် သန်းချီအတွက်ဆိုလျှင်လည်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရမည်ထက် ပိုအရေးကြီးသောအချက်များ အပြားအပြားရှိသည်။

“အဲဒီလိုနေရာတွေမှာ လူတွေသေဆုံးရတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေက အများကြီးဆိုတော့ ဒီရောဂါတစ်ခုတည်းအတွက်ပဲ ကာကွယ်ရေးတွေလုပ်မယ် ဆိုပြီး သွားစီစဉ်လို့မရဘူး။” ဟု ဒေါက်တာမာတီနက်ဇ်က ဆိုသည်။

လက်ရှိအချိန်တွင် အဆိုပါနေရာများသို့ ဗိုင်းရပ်စ်ပျံ့နှံ့မလာရေးကို အဓိက ဦးစားပေးဆောင်ရွက်နေကြောင်း ၎င်းကပြောကြားသည်။

လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများရှိနေသည့် ဒေသများရှိ ဒုက္ခသည်စခန်းများတွင်သာ ဗိုင်းရပ်စ်ဝင်ရောက်လာပါက အချိန်တိုအတွင်း ခန့်မှန်းမရနိုင်လောက်အောင် ပျံ့နှံ့သွားနိုင်ပြီး အဆိုပါစခန်းများသည်ပင် ရောဂါဖြန့်ဖြူးရာ ပင်မနေရာများ ဖြစ်လာမည်ဖြစ်သည်။ အစိုးရ၊ လူမှုအဖွဲ့အစည်း၊ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများလည်း အလွယ်တကူဖြေရှင်းပေးရန် မဖြစ်နိုင်တော့သည့် အနေအထားသို့ ရောက်ရှိသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း The National သတင်းဌာန၏ သတင်းဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်တွင် သုံးသပ်ထားသည်။

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် -

■ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် သတင်းအချက်အလက်များ သိရှိနိုင်အောင် အင်တာနက်ပြန်ဖွင့်ပေးရန်လို

■ ဗိုင်းရပ်စ်ပြန့်ပွားမှုတိုက်ဖျက်ရန် စပိန်နှင့်ပြင်သစ်တွင် နိုင်ငံလုံးချီတားမြစ်မိန့်များ ထုတ်ပြန်

■ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်နည်း အတုအယောင်များ