ရုရှား-ယူကရိန်း ပဋိပက္ခအတွင်း အမေရိကန်နှင့် ဗြိတိန်တို့၏ မိုက်မဲမှုများ

By လင်းစုကို 16 Feb 2022

ရုရှားက ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်စစ်ဆင်နွှဲလာနိုင်သည်ဟူသည့် အမေရိကန်၏ သတိပေးပြောကြားနေမှုများသည် ဂျော့ဒဗလျူဘုရှ် အစိုးရလက်ထက် ဆက်ဒမ်ဟူစိန်နှင့် မူအမ္မာကဒါဖီတို့အား ဖြုတ်ချရန်အတွက် ဆက်ဒမ်နှင့် ကဒါဖီတို့သည် လူအစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်နိုင်သည့် လက်နက်များ ပိုင်ဆိုင်ထားသည်ဟူသည့် ခိုင်လုံမှုမရှိသော စွပ်စွဲချက်များဖြင့် စစ်ရေးအရ သွေးထိုးလှုံ့ဆော်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည့်အတိုင်း တစ်လေသံတည်း ဖြစ်နေသည်။

အမေရိကန်ဦးဆောင်သည့် နောက်ထပ်စစ်ပွဲတစ်ခုအတွင်းသို့ ဆွဲသွင်းခံရခြင်းမှ ရှောင်ရှားရန် သို့မဟုတ် အမေရိကန်၏ နိုင်ငံရေးနယ်ရုပ်အဖြစ် အသုံးပြုခံရခြင်းကို ရှောင်ရှားရန်အတွက် ယူကရိန်းသမ္မတ ဗိုလိုဒီမာ ဇဲလန်စကီးက ဇန်နဝါရီ ၂၉ ရက်က သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ တစ်ရပ် ကျင်းပခဲ့သည်။ ထိုပွဲ၌ နိုင်ငံ၏လက်ရှိပြဿနာများသည် “အရှေ့ကထက် အနောက်မှ လာသည်” ဟုပြောကြားခဲ့ပြီး မီဒီယာများသည် ပြည်သူကို အထိတ်တလန့်ဖြစ်စေပြီး သတင်းမှားများ ဖန်တီးနေသည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည်။

နိုင်ငံကို အမှန်တကယ်ခြိမ်းခြောက်နေသည့် အန္တရာယ်မှာ ရုရှားမဟုတ်ဘဲ ပြည်တွင်းမတည်မငြိမ်ဖြစ်မှုများသာ ဖြစ်သည်ဟု သမ္မတက ပြောကြားသည်။ ယူကရိန်းနိုင်ငံတွင်း ဒေသအသီးသီးကို ပေါင်းစည်းသောသမ္မတနိုင်ငံအဖြစ် ထားရှိရာတွင် ဗဟိုအစိုးရ ရင်ဆိုင်နေရသော စိန်ခေါ်မှုများကိုလည်း သမ္မတက ထောက်ပြခဲ့သည်။

နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒီမီထရိုကူလီဘာကလည်း ရုရှားတို့၏ “ခြိမ်းခြောက်မှု” အပေါ် အမေရိကန်၏ အကဲဖြတ်မှုအား မေးခွန်းထုတ်ခဲ့သည်။ ပြည်သူများအနေဖြင့်လည်း "ကမ္ဘာပျက်ဟောကိန်းများ" ကို မယုံကြည်ကြရန် တိုက်တွန်း၍ ယူကရိန်းတွင် အားကောင်းသော စစ်တပ်ရှိပြီး နိုင်ငံတကာ၏ မကြုံစဖူးထောက်ခံမှုများလည်း ရှိကြောင်း ဝန်ကြီးက အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။

ရိုးရိုးရှင်းရှင်း ပြောရမည်ဆိုလျှင် ခွဲထွက်ရေးသမားများနှင့် ပတ်သက်၍ မြင့်တက်လာနေသော စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် ယူကရိန်းနိုင်ငံ ရုန်းကန်နေရချိန်တွင် အမေရိကန်နှင့် ဗြိတိန်တို့က ထိုအခြေအနေအား အခွင့်ကောင်းယူရန် ကြိုးပမ်းနေကြခြင်းဖြစ်သည်။

အမေရိကန်သည် နှစ်ပေါင်း ၂၀ ကြာ အာဖဂန်နစ္စတန်စစ်ပွဲမှ မကြာသေးမီကမှ ရုန်းထွက်ခဲ့သလို ဒုတိယကမ္ဘာစစ်နောက်ပိုင်း မည်သည့်စစ်ပွဲကိုမှ ပြတ်ပြတ်သားသား အနိုင်မရရှိခဲ့ပေ။ အမေရိကန်နှင့် ၎င်း၏မဟာမိတ် နေတိုးအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသည် ယူကရိန်းသို့ တပ်စုများ အဆောတလျင်စေလွှတ်၍ အခြားနောက်ထပ်စစ်ပွဲတစ်ခု အတွက် တွန်းအားပေးရန် မည်သည့်အကြောင်းကြောင့် စိတ်အားထက်သန်နေကြသည်ကို တိတိပပ မသိနိုင်ပေ။

နောက်ဆုံးဖြစ်ပွားခဲ့သော သဘောထားကွဲလွဲမှုတွင် နေတိုးသည် ရုရှား သို့မဟုတ်ယူကရိန်း အရှေ့ဘက်သို့ ချဲ့ထွင်ခြင်းမပြုရန်၊ ၎င်းတို့၏ လုံခြုံရေး အကျိုးစီးပွားများကို ခြိမ်းခြောက်ခြင်း သို့မဟုတ် အချုပ်အခြာအာဏာပိုင် နိုင်ငံများအဖြစ်  ၎င်းတို့၏ အချုပ်အခြာအာဏာကိုထိခိုက်စေရန် ပြုမူခြင်းမပြုရန်ကို အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်၊ ပြင်သစ်နဲ့ ဂျာမနီတို့ အပါအဝင် စူပါပါဝါနိုင်ငံများက ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု မပြိုကွဲခင်ကပင် ပေးအပ်ထားသော လုံခြုံရေး အာမခံချက်များနှင့် စာချွန်လွှာများ အများအပြားရှိခဲ့သည်ကို အမေရိကန်၊  ဗြိတိန်နှင့် နေတိုးတို့က တစ်နည်းနည်းဖြင့် လျစ်လျူရှုရန်ရွေးချယ်ခဲ့ကြသည်။

ရုရှားသည် လက်ရှိတွင် ဥရောပ၏ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ သုံးပုံတစ်ပုံကျော်ကို ထောက်ပံ့ပေးနေသည်။ ဥရောပသမဂ္ဂရှိ စွမ်းအင်ဆာလောင်နေသော နိုင်ငံများသည် ယူကရိန်းနှင့် ပိုမိုနီးကပ်သောဆက်ဆံရေးကို ရှာဖွေကာ ယူကရိန်းအား နေတိုး သို့မဟုတ် အီးယူတွင် ပါဝင်စေခြင်းက ၎င်းတို့အတွက် စီးပွားရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အကျိုးကျေးဇူးများကို ရရှိနိုင်စေသည်။

အမေရိကန်အတွက် အဓိကအကျိုးအမြတ်မှာ ၎င်း၏ စစ်အေးခေတ်ပြိုင်ဘက် ရုရှားနိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံကဲ့သို့ စီးပွားရေးအရ အလွန်အောင်မြင်လာ၍ အမေရိကန်၏ ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်မှုကို ခြိမ်းခြောက်ခြင်း မရှိလာစေရေးအတွက် ယူကရိန်းကို နိုင်ငံရေးနယ်ရုပ်တစ်ခုအဖြစ် အသုံးပြုရန်သာ ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကြွေးမြီဒေါ်လာ ၃၀ ထရီလီယံရှိနေသည့်အပြင် တရုတ်နှင့်အကြား စီးပွားရေးကွာဟချက်ကို ပိတ်လိုပါက အမေရိကန်သည် ငွေကြေးဆိုင်ရာစိန်ခေါ်မှုများ ပြုလုပ်ရာတွင် ရွေးချယ်စရာများစွာ မရှိတော့ဘဲ  တရုတ်ကို တစ်ဒေါ်လာအတွက် တစ်ဒေါ်လာနှုန်းဖြင့် စိန်ခေါ်၍  ၎င်း၏အကန့်အသတ်ရှိသော ဘဏ္ဍာရေးအရင်းအမြစ်များကို မဟာဗျူဟာကျကျ အသုံးပြုရမည်ဖြစ်သည်။

သိုသော်လည်း ယူကရိန်းပဋိပက္ခတွင် အမေရိကန်၏ ပါဝင်ပတ်သက်မှုသည် မဟာဗျူဟာအရ ယုတ္တိမရှိပေ။ အကြောင်းမှာ အကျပ်အတည်း အရှိန်မြင့်တက်လာပါက ရေနံဈေးနှုန်းများ တက်လာပြီး တစ်ကမ္ဘာလုံးတွင် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုတိုးလာခြင်းကို မလွှဲမရှောင်သာကြုံရမည်ဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် ချေးငွေစရိတ်အားလုံးကို မလွှဲမရှောင်သာ တိုးမြင့်လာစေမည်ဖြစ်သောကြောင့် အမေရိကန်ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ အခြေအနေကို ထိခိုက်စေသည့် အန္တရာယ်ရှိစေနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒင်သည် ရာထူးသက်တမ်း တစ်နှစ်အကြာတွင် ပြည်သူလူထုထောက်ခံမှု ကျဆင်းလာသည်ကို ရင်ဆိုင်နေရသည်။ အစိုးရအဖွဲ့အနေဖြင့် သမ္မတ၏ကျော်ကြားမှုကို မြှင့်တင်ရန် နည်းလမ်းများ ရှာဖွေရန် အသည်းအသန် ကြိုးစားနေသည်မှာ လက်ခံနိုင်ဖွယ်ရှိသော်လည်း အခြားစစ်ပွဲအတွက် ကျောထောက်နောက်ခံပြုခြင်းသည် မိမိခြေထောက်ကို မိမိကိုယ်တိုင်ပင် သေနတ်ဖြင့် ပစ်ခတ်သကဲ့သို့ ဖြစ်နေသည်။

အမှန်မှာ အမေရိကန်၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒသည် ပျက်စီးနေပြီး ၎င်း၏ စစ်အေးခေတ်ဟောင်း စိတ်နေ သဘောထားကို အသုံးပြု၍ တရုတ်နိုင်ငံကို ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးပမ်းခြင်းရန်လုပ်ဆောင်နေမှုသည် အမေရိကန်အား ကမ္ဘာ့စူပါပါဝါနိုင်ငံအဖြစ်မှ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ထိုးကျသွား စေမည်ဖြစ်ပြီး ၎င်း၏ မဟာမိတ်အများအပြားကို တရုတ်လက်ထဲသို့ တွန်းပို့သကဲ့သို့ ဖြစ်မည်ဖြစ်သည်။

“ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ ပြန်လည်တည်ဆောက်” ရန်အတွက် အမေရိကန်သည် ၎င်းကို သာလွန်စေသော ၎င်း၏အရင်းအမြစ်များထံ ပြန်လည်ဦးတည်ချက်ထားရန် လိုအပ်ပြီး အဆိုပါအချက်သည် စစ်ပွဲများနှင့် လှည့်စားမှုများအစား စိတ်ကူးဉာဏ်နှင့် နည်းပညာဆိုင်ရာ ဆန်းသစ်တီထွင်မှုများကို လိုက်စားနိုင်မှု အပေါ်တွင် မူတည်နေသည်။

အမေရိကန်သည် တဖန်ပြန်လည်ဦးမော့နိုင်ရန်အတွက် ကိုယ်ကိုယ်တိုင် စတင်ရမည်။ ပထမဦးစားပေးမှာ အဖျက်စွမ်းအား ကာကွယ်ရေးကဏ္ဍအစား လူများနှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံများတွင် ရင်းနှီးမြုပ်နှံခြင်းဖြင့် လျော့နည်းသွားသော အရင်းအမြစ်များကို သင့်လျော်စွာ ခွဲဝေပေးနိုင်မည်ကို သေချာစေရန် ၎င်း၏ ပျက်စီးနေသော နိုင်ငံခြားရေးရာမူဝါဒကို ပြုပြင်ရမည်ဖြစ်သည်။

တရုတ်နှင့်ရုရှားတို့ကသာ တန်ပြန်ထိုးစစ်များ  တစ်ပြိုင်နက်တည်း စတင်လာပါက အမေရိကန်သည် စစ်ပွဲအတွက် တွန်းအားပေးရင်း အငိုက်မိသွားနိုင်သည့် အန္တရာယ် ရှိနေသည်။ သို့အတွက်ကြောင့် အမေရိကန်အနေဖြင့် စစ်ပွဲ သို့မဟုတ် စစ်ရေးအရ စွက်ဖက်မှုများကို ဦးစားပေးဆောင်ရွက်နေခြင်းအား ပိုမိုထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်း လုပ်ဆောင်သင့်သည်။

ဘောရစ်၏ သောကများ

သို့သော် မကြာသေးမီရက်များအတွင်း လူထုထောက်ခံမှု ၂၄ ရာခိုင်နှုန်းအထိ သနားစရာကောင်းလောက်အောင် ကျဆင်းခဲ့သည့် ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ် ဘောရစ်ဂျွန်ဆင်ထက် ၎င်း၏ ထောက်ခံမှုအဆင့်သည် များစွာမြင့်မားနေသေးသည့်အတွက် ဘိုင်ဒင်အစိုးရအဖွဲ့အနေဖြင့်  ကျေနပ် နှစ်သိမ့်နိုင်ခဲ့သည်။

ပါတီဂိတ်အရှုပ်တော်ပုံကြောင့် ရာထူးမှနုတ်ထွက်ပေးရန် ၎င်း၏နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံများက တောင်းဆိုနေသော  ဂျွန်ဆင်သည် မည်သည့်အာရုံပြောင်းစေနိုင်မှုမျိုးကိုမဆို ရှာဖွေရန် စိတ်အားအထက်သန်ဆုံးသူ ဖြစ်နေသည်မှာ လက်ခံနိုင်ဖွယ်ဖြစ်သည်။
ဗြိတိန်မှခွဲထွက်ရေးကိစ္စများနှင့် ပတ်သက်၍ မဖြေရှင်းရသေးသော နယ်စပ်၊ ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များတွင် ဥရောပသမဂ္ဂနှင့် လက်တွဲဆောင်ရွက်ရမည့်အစား ဂျွန်ဆင်အား  ယူကရိန်းအရေးတွင် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ရန် ဥရောပသမဂ္ဂမှ ခေါင်းဆောင်များက ခွင့်ပြုခဲ့ခြင်းမှာ အံ့သြစရာပင် ဖြစ်သည်။

ဥရောပသမဂ္ဂမှ ခွဲထွက်ရေးကိစ္စများ နောက်ပိုင်း ဗြိတိန်သည် ဒုတိယစူပါပါဝါအဖြစ် အသွင်ကူးပြောင်းရန် ကြိုးစားနေသည်။ သို့သော်လည်း ဂျွန်ဆင်သည် ဗြိတိန်၏ခွဲထွက်ရေးကိစ္စများ ကျော်ဖြတ်နိုင်အောင် ဆောင်ရွက်မည့်အစား အကျပ်အတည်းဖြစ်နေသော နိုင်ငံများ၏အရေးကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်နေခြင်းကြောင့် ၎င်း၏စီးပွားရေးသည် ဆက်လက်ဆိုးရွားနေမည်ဖြစ်ပြီး ပြည်သူများနှင့်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ပိုမိုခက်ခဲသည့် အခြေအနေသို့ ရောက်လာမည်ဖြစ်သည်။  

ဤအတိုင်းသာဆိုပါက ယူကေရှိ နိုင်ငံရေးသမားများနှင့် ၎င်း၏မိခင်ပါတီဝင်များပင်လျှင် ဘောရစ်ဂျွန်ဆင်၏ စီမံခန့်ခွဲမှုအလွဲများကို အချိန်ကြာကြာ သည်းခံတော့မည် မဟုတ်သည့်အပြင် လာမည့် သီတင်းပတ်များအတွင်း သူ့အားရာထူးမှ ကန်ထုတ်သည်အထိ ဖြစ်လာနိုင်သည်။
ဗြိတိန်မှလွဲ၍ ဥရောပအတွင်းရှိ မည်သည့်နိုင်ငံကမျှ ယူကရိန်းပဋိပက္ခအား စစ်မက်ဖြစ်ပွားသည်အထိ အရှိန်မြင့်သွားစေလိုခြင်း မရှိပေ။ အကြောင်းမှာ ရုရှားနိုင်ငံမှ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ပေးပို့မှုကို ရပ်တန့်ပစ်ပါက ဥရောပနိုင်ငံများရှိ မိသားစုများအနေဖြင့် မလိုအပ်ပဲ ဆောင်းရာသီ၏ အအေးဒဏ်ကို ခံစားကြရမည်ဖြစ်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။

ယခု ပဋိပက္ခအတွင်း ရုရှားနှင့် ယူကရိန်းတို့သည်လည်း အပြစ်ကင်းစင်သောသူများ မဟုတ်ကြပေ။ သို့သော် ရုရှားနှင့် ယူကရိန်းနိုင်ငံသားများ၏ စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကို ဖြေရှင်းပြီး ငြိမ်းချမ်းစွာ ယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေး အဖြေတစ်ရပ်ကို ရှာဖွေကာ တင်းမာမှုကိုလျော့ကျစေမည့် ရှေ့ခရီးလမ်းသည် ပါဝင်ပတ်သက်နေသောသူများ အားလုံးနှင့် သက်ဆိုင်သည်။ ဤနည်းအားဖြင့်သာ နေတိုး၏ မည်သည့်နယ်မြေချဲ့ထွင်ခြင်းမျိုးမဆို၊ သို့မဟုတ် ယူကရိန်းသမ္မတနိုင်ငံ၏ အရင်းအမြစ်များကို အမြတ်ထုတ်ရန် ကြိုးစားနေသည့် နိုင်ငံများ၏ မည်သည့်ခြိမ်းခြောက်မှုမျိုးကို မဆို ရှောင်ရှားပြီး ဒေသတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးကို ထိန်းသိမ်းနိုင်မည် ဖြစ်သည်။

ရေတိုတွင် သက်ဆိုင်သည့် အင်အားစုများအားလုံး အေးချမ်းစွာ ယှဉ်တွဲနေထိုင်နိုင်မည့်အပြင် ဒေသတွင်း စဉ်ဆက်မပြတ်ဆွေးနွေးမှုများ ရှိနေခြင်းကလည်း ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ယူကရိန်းအနေဖြင့် အီးယူသို့ ဝင်ရောက်ရန် တရားဝင် လျှောက်ထားမှုအတွက် အရေးပါစေမည် ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်ကသာ တင်းမာမှုများကိုလျော့ကျစေသော အကျိုးဆောင်နေရာက ဝင်ပါပြီး ၎င်း၏သြဇာကို ဗျူဟာမြောက်စွာ အသုံးချနိုင်မည် ဆိုပါက ယခုပဋိပက္ခသည် အမေရိကန်အတွက် ကမ္ဘာ့စူပါပါဝါနေရာနှင့် ထိုက်တန်မှုရှိကြောင်း ပြသနိုင်မည့်အပြင် ၎င်း၏ ဒေသတွင်းစီးပွားရေး လုပ်ငန်းများအတွက်လည်း အခွင့်အလမ်းများစွာ ဖွင့်ပေးနိုင်မည့် အခွင့်အရေးကောင်းတစ်ခု ဖြစ်လာပေမည်။

လင်းစုကို
Asia Times တွင် ဖော်ပြထားသော The follies of US, UK in Russia-Ukraine conflict by Joseph Natha ကို ဘာသာပြန်ဆိုသည်။