ထို့အတူ လားဟူဒီမိုကရက်တစ်အစည်းအရုံး(LDU)သည်လည်း ဒီမိုကရေစီနှင့် ဖက်ဒရယ်စနစ် ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေး ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကို စစ်ကောင်စီထံ တင်ပြခဲ့ကြသည်။ LDU မှာလည်း လက်ရှိတွင် ပြည်သူထောက်ခံမှု၊ တပ်ဖွဲ့စည်းပုံ စသည့်ကဏ္ဍတို့တွင် အင်အားချိနည်းနေပြီး စနစ်တကျဖွဲ့စည်းရန် လိုအပ်နေသေးသည့်အဖွဲ့အဖြစ် မြင်ရသည်။

လတ်တလောအခြေအနေတွင် ရခိုင်ပြည်၌ မြန်မာစစ်တပ်နှင့် ဒေသခံတော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တိုကြား စစ်ရေးငြိမ်သက်နေသော်လည်း ရခိုင့်တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းနှစ်ခုကြားတွင် အဖုအထစ်များရှိလာနေသည်။ ၁၉၆၇ ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့သော ရခိုင်ပြည်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်(ALP)နှင့် ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့သော ဗိုလ်ချုပ်ထွန်းမြတ်နိုင် ဦးဆောင်သော ရက္ခိုင့်တပ်တော်(AA)တို့ကြား ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်ပြီး ဒေသခံ ရခိုင်လူထုများမှာလည်း ရိုက်ခတ်မှုကိုခံစားနေရသည်။

ဆတ်ရိုးကျချောင်းတစ်လျှောက်တွင် ဆိပ်ခံတံတားငယ်(ဒေသအခေါ်-ဖောင်တော်)များမှာလည်း အခုရေ ၅၀ အထက် ရှိနေသည်။ ထိုအထဲမှ အချို့ဖောင်တော်များမှာ ကွန်ကရစ်များဖြင့် အခိုင်အမာဆောက်လုပ်ထားကြသည်။ ချောင်းအနီး မြေပိုင်ဆိုင်ထားသူများက ဆိပ်ခံတံတားငယ်များ ဆောက်လုပ်ထားခြင်းမှာလည်း ချောင်း၏ရေစီးရေလာစနစ်ကို ထိခိုက်စေသဖြင့် ကြပ်မတ်ပေးရန်လိုအပ်နေသည်ဟု ထောက်ပြပြောဆိုမှုများရှိနေသည်။

ပလက်ဝမြို့နယ်တွင် မိုင်းနှင့် စစ်ကျန်လက်နက်ခဲယမ်းများ ပေါက်ကွဲမှုကြောင့် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသူ ဒေသခံ ၃၆၄ ဦးရှိခဲ့ပြီး သေဆုံးသူ ၁၃၈ ဦးအထိရှိခဲ့ကြောင်း ရခိုင်စစ်ပွဲများအတွင်း မိုင်းနှင့် ထိခိုက်ဒဏ်ရာသူများစာရင်းကို ပြုစုနေသည့် ရခိုင်တိုင်းရင်းသား မျိုးနွယ်များအစည်းအရုံး(REC)၏ စာရင်းမှတ်တမ်းများအရ သိရသည်။

ဝါဘိုကျေးရွာသည် စစ်တွေမြို့နယ်အတွင်းမှ အိမ်ခြေ(၃၀၀)ကျော်ရှိသည့် ကျေးရွာတစ်ရွာဖြစ်သည်။ ကျေးရွာ၏ အဓိကလုပ်ငန်းမှာ ရက္ကန်းရက်လုပ်သည့်အလုပ်ဖြစ်သည်။ ဝါဘိုကျေးရွာမှ အိမ်တိုင်းနီးပါးတွင် ရက္ကန်းစင်တစ်စင်မှ သုံးစင်အထိရှိကြပြီး အမျိုးသမီးတိုင်းသည် ရက္ကန်းရက်သည့်အတက်ပညာကို တက်မြောက်ကြသည်။

စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆန္ဒပြမှုများတွင် ဥပဒေမဲ့ ရက်ရက်စက်စက်သတ်ဖြတ်မှုများကြောင့် သေဆုံးဒဏ်ရာရရှိမှုများ၊ နစ်နာဆုံးရှုံးမှုများ၊ မတရားဖမ်းဆီးခံရမှုများအတွက် အထူးစိတ်မကောင်းဖြစ်ရသည်ဟု ၂၀၂၁ ခု၊ ဧပြီလ ၁၀ ရက်နေ့တွင် ကျရောက်သည့် ရက္ခိုင့်တပ်တော်မွေးနေ့တွင် ဗိုလ်ချုပ်ထွန်းမြတ်နိုင်က ပြောခဲ့သည်။ ဗမာအပါအဝင် အခြားတိုင်းရင်းသားပြည်သူများ လိုလားတောင့်တနေသော နိုင်ငံရေးဆန္ဒ ပြည့်ဝရန်အတွက် တက်နိုင်သည့်ဖက်မှ ကူညီပံ့ပိုးသွားမည်ဟုလည်း ဆိုခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကိုဆန့်ကျင်သည့် ဒီမိုကရေစီအရေး လှုပ်ရှားသူများနှင့် နွေဦးတော်လှန်ရေး ကာလတွင် သေဆုံးသွားသော ပြည်သူ(၂၀၈၄)ဦးရှိလာသည်ဟု နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်း(AAPP)၏ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁၄ ရက်နေ့စာရင်းကဆိုသည်။

ကျီးကန်းတွေနဲ့ အတူတကွ ပေါင်းသင်းနေထိုင်တုန်းကဆိုရင် အင်အားကြီးမားလှတဲ့ အရှေ့ဖက် တောအုပ်ကြီးက နဂါးတွေရဲ့ နယ်မြေချဲ့ထွင်လာမှုကို ထောက်ပြဝေဖန်ခဲ့တာတွေကြောင့် အနောက်ဖက် တောအုပ်က သတ္တဝါအားလုံးရဲ့ထောက်ခံမှုကို ရရှိခဲ့ဖူးတာပေါ့။
နဂါးတွေကလည်း ခေသူတွေမဟုတ်ကြ၊ အင်အားကြီးမားသလောက် ဉာဏ်နီဉာဏ်နက်တွေ သုံးတာမှာ တစ်ဖက်ကမ်းခပ် ကျွမ်းကျင်သူတွေဖြစ်တဲ့အတွက် ဥသြကို သူတို့ရဲ့ဌာနေကို ဖိတ်ခေါ်ပြီး ဧည့်ဝတ်ကျေပွန် ပြလိုက်ပါတော့တယ်။ အဲဒီနောက်မှာတော့ သိုင်းဝတ္ထုတွေထဲကလို မည်သို့မည်ပုံ ပြုလုပ်လိုက်သည်မသိ ဥသြဆီက နဂါးကြီးတွေအတွက် ဝေဖန်သံတွေ တိတ်ဆိတ်သွားတော့တာပါပဲ။

“မငြိမ်းချမ်းတဲ့ဒေသမှာ ပါဝင်ခဲ့ရတဲ့ ကိုယ့်ကံတရားကို ကိုယ်အားမရဘူး”ဟု ကံတရားကို အပြစ်ပုံပြောလာသူမှာ ချင်းပြည်နယ်၊ ပလက်ဝမြို့နယ် စိမ့်ညှင်းဝကျေးရွာမှ စစ်ရှောင်ထွက်ပြေးလာသူ အသက် ၅၈ နှစ်အရွယ် ဒေါ်မစိန်နုပင်ဖြစ်သည်။

ဤဆောင်းပါးသည် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးအခက်အခဲတို့ ဖြတ်သန်းရာလမ်းကြောင်းကို ခြေရာခံပြီး ဖက်ဒရယ်ကို ဇောင်းပေးကာ အတွေးအမြင်များကို ရေးသားထားခြင်းဖြစ်သည်။ ဤဆောင်းပါးထဲ၌ ဖက်ဒရယ်နှင့် မြန်မာ့နိုင်ငံရေး လာရာလမ်း၊ လွတ်လပ်ရေးမရမီနှင့် လွတ်ရေးရပြီးနောက်ပိုင်း ဖက်ဒရယ်ကြိုးပမ်းမှုများ၊ ထိုမှတခါ ရှစ်လေးလုံးအရေးအခင်း၊ ဦးသိန်းစိန်အစိုးရနှင့် NLD အစိုးရတို့ ဖက်ဒရယ်ဆက်စပ်လှုပ်ရှားမှု၊ စစ်ကောင်စီပြောသည့် ဖက်ဒရယ်နှင့် NUG ပြောသည့်ဖက်ဒရယ်သဘောထား မတူညီမှုများကို မြေပြင်၊ သမိုင်းကြောင်းတို့နှင့် နှိုင်းဆရေးသားထားသည်။

ပင်လုံစာချုပ်သည် ချင်း၊ ကချင်နှင့် ရှမ်းတိုင်းရင်းသားတို့က အင်္ဂလိပ်ဆီက သီးခြားစီဖြင့် လွတ်လပ်ရေးမယူဘဲ ဗမာ့နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်ကြီး ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းဦးဆောင်သော ပြည်မဒေသနှင့်ပူးပေါင်း၍ လွတ်လပ်ရေးကို အတူတကွရယူရန်နှင့် တန်းတူရည်တူပူးပေါင်းသော ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံတော်သစ်တစ်ခုကို ထူထောင်ရမည်ဟု ပဋိဉာဏ်ပြုသော စာချုပ်ပင်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ပင်လုံစာချုပ်၏ အနှစ်သာရမှာ မတူကွဲပြားသည့် ဒေသအုပ်စုတို့နှင့် ပူးပေါင်းနေထိုင်ကာ ပြည်ထောင်စုသစ်တစ်ခုဖြစ်လာရေးကို ကြိုးစားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

အသက်အရွယ်ကြီးရင့်နေသည့် ကိုရွှေထွန်းသိန်း၏ မိဘနှစ်ပါးနှင့် သားအကြီးဖြစ်သူတို့မှာ လက်နက်ကြီး ပစ်ခတ်နေစဉ်အတွင်း နေအိမ်ပေါ်မှဆင်းပြေး၍ အန္တရာယ်ကြားမှ လွတ်မြောက်ခဲ့ရသည်။ ထိုအဖြစ်အပျက်က ၂၀၁၉ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ဇွန်လ ၂၁ ရက်နေ့တွင် ကျောက်တော်မြို့တစ်ခုလုံးသည် မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းခြင်းနှင့်အတူ ရုတ်ရုတ်သဲသဲဖြစ်နေသည်။ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်သုံးဦး ဖမ်းဆီးခံရခြင်းအပေါ် ဒေါသထွက်နေသော မြန်မာစစ်တပ်သည် လမ်းသွား၊လမ်းလာဟူသမျှကို တင်းကျပ်စွာစစ်ဆေးမှုများပြုလုပ်နေသည်။ အချို့ကို ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားသည်။

စုံစမ်းသိရှိရသလောက် စစ်တွေကမ်းခြေရဲ့တစ်မိုင်အကွာမှာ သဲထုတ်ယူခွင့်ပြုထားတယ်လို့သိရပေမယ့် ဘယ်ကုမ္ပဏီတွေကို လုပ်ပိုင်ခွင့်ပေးထားတယ်ဆိုတာတော့ မသိရသေးပါဘူး။ သဲတင်ကားကြီးတွေသာ သတ်မှတ်ပေးထားတဲ့နေရာတွေက ထုတ်ယူနေကြပေမဲ့လည်း သုံးဘီးယာဉ်တွေနဲ့ Hi Jet ယာဉ်တွေဟာ လူအများအပန်းဖြေတဲ့ စစ်တွေဟိုတယ်ရှေ့က သဲသောင်တွေကို တူးယူနေကြဆဲဖြစ်ပါတယ်။

ရခိုင်ပြည်တွင်နေထိုင်ကြသော မွတ်ဆလင်များနှင့် ရခိုင်တို့သည် ပဋိပက္ခမဖြစ်ပွားမီကာလက အတူတကွ ယှဉ်တွဲနေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများတွင်လည်း ကောင်းမွန်သည့်ဆက်ဆံရေးရှိပြီး အပြန်အလှန် အမှီသဟဲပြုခဲ့ကြသည်များလည်းရှိသည်။ သို့ရာတွင် ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင်ဖြစ်ပွားသော မွတ်ဆလင်နှင့် ရခိုင်တို့ကြား လူမျိုးရေး၊ ဘာသာရေးပဋိပက္ခကြောင့် နေအိမ်များဆုံးရှုံးခြင်း၊ အသက်သေဆုံးခြင်း၊ အိုးအိမ်ကို စွန့်ခွာခြင်းတို့ကို နှစ်ဘက်အသိုင်းများ ခံစားခဲ့ကြရသည်။

စစ်ကောင်စီဟာ (၂၀၂၂ )မေလမှာ ငြိမ်ချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲဖိတ်ခေါ်ခဲ့ပေမယ့် ULA/AA ဘက်က မတက်ရောက်ခဲ့သလို ဒီကာလအတွင်း AA ဘက်က NUG အစိုးရနဲ့တွေ့ဆုံမှုကို လူသိရှင်ကြားပြုလုပ်ခဲ့တာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒါကိုကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ULA/AA နဲ့ စစ်ကောင်ကြား တစ်နှစ်ကျော်အတွင်း အလွတ်သဘော တွေ့ဆုံမှုတွေမှာ ဘာသဘောတူညီမှုမှ မရရှိခဲ့ဘူးဆိုတာ သေချာတယ်လို့ပြောရမှာဖြစ်ပါတယ်။

လတ်တလောတွင် AA ၏ လက်နက်ခဲယမ်းတပ်ဆင်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ တွက်ချက်ရန်ခက်ခဲသည်။ သို့သော် မြေပြင်သတင်းများအရ AA တွင် စစ်ဒေသအသီးသီးတွင် လက်နက်ခဲယမ်း‌ လုံလောက်စွာပြင်ဆင်ထားကြောင်း သိရသည်။ ထို့အတူ မကြာမီကပေါ်ပေါက်လာသည့် ပြည်မ PDF နှင့် ချင်းတော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့(CDF)များကိုပင် လက်နက်အကူအညီအချို့ ပေးနေသည်ကို တွေ့နေရသည်။

ဒီဖြစ်စဉ်ဟာ သာမန်ရိုးရိုး မှုခင်းဖြစ်စဉ်မျိုးမဟုတ်ဘဲ အဲဒီဒေသမှာရှိတဲ့ လက်နက်ကိုင်မဟုတ်တဲ့ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းတွေအားလုံးကို ခြိမ်းခြောက်လိုက်တာပဲဖြစ်ပါတယ်။ မောင်တောခရိုင်အတွင်းမှာ မောင်တောနဲ့ ဘူးသီးတောင် နှစ်မြို့ရှိပြီး ဝေးလံခေါင်သီလွန်းတာကြောင့် အဲဒီဒေသမှာ တာဝန်ကျနေတဲ့ ပြည်သူ့ဝန်ထမ်းတွေကို ပုံမှန်လစာရဲ့ နှစ်ဆပေးထားရတဲ့ ဒေသလည်းဖြစ်ပါတယ်။

အမှန်အားဖြင့် လူမျိုးကြီးဝါဒသည် တသမတ်တည်းကို ရည်ညွှန်းထား၍မရနိုင်သလို အသေကိုင်စွဲထားလို့ မရနိုင်ပေ။ ကာလဒေသ အပိုင်းအခြားအရ ပြောင်းလဲနိုင်သည့်အချက်တစ်ခု (သို့မဟုတ်) ပြောင်းလဲ၍ရသော အခြင်းအရာတစ်ခုနှင့် ညှိနှိုင်းတိုင်ပင်ရမည့် ကျယ်ပြန့်သောကိစ္စရပ်တစ်ခုဖြစ်နေသည်။