■ စောသန္တာအေး ဘာသာပြန်သည်။

ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းတွင် ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးအမည်ဖြင့် စတင်ခဲ့သည့် အံ့သြမှင်သက်ဖွယ်ရာ လျှပ်တပြက်ထိုးစစ်သည် သီတင်းနှစ်ပတ်ကျော် ကြာလာပြီဖြစ်သည်။ ဤထိုးစစ်ကြီးသည် မြန်မာ့ပြည်တွင်းစစ်သမိုင်းတွင် ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာအတွင်း ရဲဝံ့စွန့်စားမှု အကြီးမားဆုံး လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲလည်း ဖြစ်နိုင်ပေသည်။

အောက်တိုဘာလ ၂၇ ရက်နေ့ အစောပိုင်းတွင် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့များနှင့်အတူ မဟာမိတ်တပ်အချို့သည် တရုတ်နယ်စပ် တစ်လျှောက်ရှိ မြန်မာစစ်တပ်စခန်းများကို ဝင်တိုက်ခဲ့ကြသည်။ ၎င်းနှင့်တစ်ချိန်တည်း၌ မန္တလေး၊ လားရှိုးနှင့် မူဆယ်တို့ကို ဆက်သွယ်ထားသည့် ပင်မ အဝေးပြေးလမ်းမကြီး တစ်လျှောက်ရှိ မြန်မာစစ်တပ်စခန်းများကိုပါ ဝင်တိုက်ခဲ့ကြသည်။

အရေးပါသည့် နယ်စပ်မြို့များဖြစ်သော ချင်းရွှေဟော်နှင့် မုန်းကိုးမြို့များကို စစ်တပ်နှင့် ရဲစခန်း ၈၀ ကျော်နှင့်အတူ သိမ်းယူခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ လက်နက်ခဲယမ်း အမြောက်အများနှင့်အတူ စစ်တပ်စခန်း ၁၂၀ ကျော်ကို လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များက ချေမှုန်းခဲ့သည်။ ၎င်းတို့ သိမ်းပိုက်ရရှိသော လက်နက်များတွင် ရဟတ်ယာဉ်များနှင့် တိုက်လေယာဉ်များကို တန်ပြန်ပစ်ခတ်နိုင်သည့် 14.5 စက်သေနတ်အကြီးစားများလည်း ပါဝင်သည်။

ယခုစစ်ဆင်ရေးတွင် ကိုးကန့်၊ အေအေနှင့် တအာန်းသုံးဖွဲ့ ပေါင်းထားသည့် ညီနောင်မဟာမိတ် သုံးဖွဲ့နှင့်အတူ ဗမာပြည်လွတ်မြောက်ရေးတပ်တော် (BPLA)၊ ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်...

ကိုအောင်မြတ်ထွန်းသည် မွေးရာပါမသန်စွမ်းမဟုတ်ဘဲ အလုပ်ခွင်ထဲတွင် လက်နှစ်ဖက်ဆုံးရှုံးလိုက်သည့်အတွက် ကိုယ့်၏ဖြစ်တည်မှုကို လက်မခံနိုင်ဘဲ မိမိကိုယ့်ကိုသတ်သေဖို့ အကြိမ်ကြိမ်ကြိုးစားခဲ့သည်။

စပါးစိုက်ခင်းတွေ ပျက်စီးသွားတဲ့အတွက် လက်ရှိ လယ်သမားတွေမှာ အခက်အခဲအမျိုးမျိုးနဲ့ ရင်ဆိုင်နေကြရပါတယ်။ တချို့လယ်သမားတွေမှာ လယ်ထွန်စက် အခက်ခဲ၊ မျိုးစပါး အခက်အခဲ၊ စပါးစိုက်ပျိုးဖို့အတွက် အလုပ်သမား အခက်အခဲတွေနဲ့ပါ ရင်ဆိုင်နေကြရပါတယ်။

ရခိုင်တွင် ခေတ်အဆက်ဆက် တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု အားနည်းသည့်အတွက် သစ်တောများ သာမက ဒီရေတောများပင် ပြုန်းတီးလာနေသည်။

“လုပ်ငန်းတွေကို ပြောမနေနဲ့ အိုးတစ်လုံးတောင် မကျန်ခဲ့ဘူး” လို့ ဒေါ်သန်းသန်းက မျက်ရည်စက်လက်နှင့် ပြောပြသည်။

ရခိုင်ပြည်က အသက် ၂၂ - ၂၆ နှစ်အရွယ် အမျိုးသမီးငယ် ၄ ဦးမှာ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသက နိုင်ငံများဖြစ်သည့် ယူအေအီး(အာရတ်စော်ဘွားများနိုင်ငံ) နှင့် အီရတ်နိုင်ငံသို့ ပွဲစားများမှတဆင့် လူကုန်ကူးခံခဲ့ရပြီး လက်ရှိတွင် “ကူကယ်ရာမဲ့” ဖြစ်နေကြသည်။

သားသမီးသုံးဦး၏ တာဝန်ကို ထမ်းပိုးနေသည့် ဒေါ်ဝင်းမြရီမှာ ကြီးမားသည့် မျှော်လင့်ချက်တစ်ခု ရှိနေသည်။ တစ်နေ့တွင် ရရှိသည်ဝင်ငွေလေးဖြင့် မိသားစုသုံးဦး ထမင်းတစ်နပ် ဝဝလင်လင် စားသောက်နိုင်ရေးပင် ဖြစ်ပေသည်။

၂၀၁၅ ရွေးကာက်ပွဲပြီးနောက် ပြည်ထောင်စုအဆင့်မှ ပြည်နယ်/တိုင်းဒေသကြီး၊ မြို့နယ်ရပ်ကွက်/ကျေးရွာ စသည့် အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ နေရာများတွင် အမျိုးသမီးအချို့ ပိုမိုပါဝင်ပြီး ဦးဆောင်လာခြင်းများ ရှိလာသည်။ သို့သော် လက်ချိုးရေတွက်၍ရသည့် အနေအထားတွင်သာ ရှိသည်။

“အရေးပေါ် နေမကောင်းဖြစ်ကြတဲ့သူတွေဆိုရင် လုံးဝကို အသက်ပေးသွားရတယ်။ တစ်နှစ်ကို ရွာကတစ်ယောက် မဟုတ်ရင် တစ်ယောက်ကတော့ နေမကောင်းဖြစ်ပြီး သေဆုံးတာတွေရှိတယ်။"

နိုင်ငံတကာက အကူအညီများစွာပေးထားကြောင်း သတင်းဖော်ပြနေသော်လည်း မြေပြင်တွင် မုန်တိုင်းသင့်ပြည်သူများ လက်ဝယ်သို့ ထိရောက်သည့်အကူအညီများ ရောက်မလာသေးကြောင်း ပြည်သူများက ပြောသည်။

“ဆရာဝန်ရှိတဲ့အချိန် အဆင်ပြေပေမယ့် မရှိတဲ့အချိန်မှာ ဆိုးဆိုးရွားရွားဖြစ်တယ်။ အိမ်တစ်ဆောင်မှာ အိမ်ထောင်ဦးစီးရှိဖို့ လိုအပ်သလို ဆေးရုံတစ်ရုံတစ်မှာလည်း ဆရာဝန်ရှိရင် ကျန်းမာရေးကိစ္စတွေ အများကြီး ကူညီပေးနိုင်တယ်”

ရထားလမ်းစီမံကိန်းအတွက် ဒေသခံမြေယာများ အသိမ်းခံလိုက်ရသော်လည်း သံလမ်းမရောက်၊ ရထားပျောက် ဖြစ်နေခြင်းမှာ စီမံကိန်းတွင် တစ်ခုခု မှားယွင်းနေခြင်းကြောင့်လား။ ထိုမေးခွန်းအတွက် ၁၀ နှစ်ကျော် ကြာသည့်တိုင် အဖြေမရှိသေးပေ။

ယူနီဖောင်းအပြည့်အစုံဖြင့် လက်နက်များကိုင်ဆောင်ထားသော ရဲနှင့်စစ်သား အပါအဝင် ဌာနဆိုင်ရာဝန်ထမ်းများက အလုပ်သမား ၂၀၀ ကျော်ခန့်ကို ခေါ်ဆောင်လာပြီး လူနေအိမ်များကို ဝင်ရောက်ဖျက်ဆီးလိုက်ကြသည်။ 

ရွာတည်ထားတဲ့ မြေတွေကို ဖြိုချယူဆောင်နေတာ မြင်တွေ့နေရပေမယ့် သဲခုံကျေးရွာသားတွေဟာ ရင်နာနာနဲ့ ကြည့်နေရုံကလွဲလို့ ကာကွယ်မပေးနိုင်ကြသေးပါဘူး။ တစ်ခါတစ်ရံ သဲခုံကျေးရွာက လူနေအိမ်တွေကိုလည်း လှိုင်းလုံးကြီးတွေက ဖျက်ဆီးသွားတတ်ပါသေးတယ်။

မသန်စွမ်းသူများအရေးနှင့်ပတ်သက်၍ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများစုတွင် အစိုးရ၏ ဦးဆောင်မှုအပြင် အခြားသော အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများ၏ ပံ့ပိုးကူညီမှုများကိုကြည့်ရာတွင် မြန်မာထက် များစွာထိရောက်မှုရှိကြောင်းကို တွေ့မြင်ရမည်ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် စီးပွားရေး၏ အဓိက အသက်သွေးကြောဖြစ်သော MSME စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို ရခိုင်ပြည်တွင်လည်း ခေတ်နှင့်လျော်ညီစွာ လုပ်ကိုင်မှုများ ရှိလာကြသည်။

နိုင်ငံ့ဘဏ္ဍာငွေများစွာဖြင့် တည်ဆောက်ခဲ့သည့်ဆည်များ ဒေသခံများအတွက် အကျိုးမပြုနိုင်ခြင်းမှာ နိုင်ငံ၊ ပြည်နယ်၊ မြို့နယ်များရှိ ပြည်သူများ၏ လူမှုစီးပွားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများ၏ ဘတ်ဂျတ်ငွေများ ဆုံးရှုံးနစ်နာခြင်းဖြစ်သည်။

စစ်ပွဲအနိဌာရုံကို ကိုယ်တိုင်ကြုံခဲ့ရသည့် ကလေးသူငယ်များသည် အဆိုပါမြင်ကွင်းများထဲမှ လွယ်လင့်တကူ ရုန်းမထွက်နိုင်ဘဲ ကြောက်စိတ်များ ကိန်းအောင်းကာ အိပ်မက်ဆိုးများလည်း မကြာခဏ မက်နေတတ်ကြသည်။

ဝပြန်ကျေးရွာမှ ကျောက်ဘုတ်ပိုင်ရှင် အမျိုးသမီးတစ်ဦးက ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့ရှိ ကျောက်တင်စက်လှေတွင် အလုပ်လုပ်ရန် လာခေါ်သဖြင့် ကိုမောင်ထွန်းလှိုင်သည် ကျေးရွာမှ ကိုသန်းဌေးဆိုသူနှင့်အတူ အလုပ်လုပ်ရန် ရွာမှထွက်ခွာလာခဲ့သည်။ ထို့နေ့ကား ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့။ ကိုမောင်ထွန်းလှိုင် တို့အတွက် ပြဿဒါးနေ့….