အဆုံးမသတ်နိုင်တဲ့ မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခ သက်ဆိုးရှည်ဖို့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများ

By Admin 07 Apr 2023

■ နိဒါန်း

၁၉၄၉ ခုနှစ်ကစပြီး မြန်မာနိုင်ငံက ကမ္ဘာ့အရှည်ကြာဆုံး လက်နက်ကိုင် ပြည်တွင်းပဋိပက္ခတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ခေါင်းဆောင်တဲ့ အရပ်သားအစိုးရကို ဖြုတ်ချပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်မှာ မြန်မာစစ်တပ်အာဏာ သိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း တိုက်ပွဲတွေပိုပြီး ပြင်းထန်လာခဲ့သလို လူပေါင်း ၃,၀၀၀ နီးပါး သေဆုံးခဲ့ရပါတယ်။ (ဇန်နဝါရီ ၃၀ ရက်အထိသာ) လူပေါင်း ၁ ဒဿမ ၅ သန်းနီးပါး ပြည်တွင်းနေရပ် စွန့်ခွာထွက်ပြေးနေကြရပြီး လူပေါင်း ၉၀,၀၀၀ နီးပါး မြန်မာနိုင်ငံက ထွက်ပြေးခဲ့ကြရပြီး အိမ်နီးချင်းဖြစ်တဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ နေထိုင်နေကြရပါတယ်။

ဒုက္ခသည်တွေထဲမှာ ‘ဆမ်တိမာ’ လည်း ပါဝင်ပါတယ်။ သူက ရှမ်းပြည်နယ်မှာရှိတဲ့ သူ့ရဲ့စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ၊ လယ်ယာမြေတွေနဲ့ အိုးအိမ်တွေကိုစွန့်ပစ်ပြီး သူ့ဇနီး၊ ကလေး ၂ ယောက်နဲ့အတူ ထိုင်းနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်းတစ်ခုဆီ ထွက်ပြေးလာခဲ့ရပါတယ်။ 

“စစ်အုပ်ချုပ်ရေး အောက်မှာနေထိုင်ရတာ မလုံခြုံဘူး”  လို့ သူကပြောပါတယ်။

“ပညာတတ်တဲ့သူတွေ၊ အင်္ဂလိပ်စကားပြောတတ်သူတွေနဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေနဲ့ အဆက်အသွယ်ရှိကြတဲ့ သူတွေဟာ စစ်တပ်ရဲ့ သံသယစာရင်းထဲပါဝင်ပြီး တချို့ ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်ခံရတယ်။ ပြည်ပ NGO တွေနဲ့ အတူပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေတာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးမေးမြန်းဖို့ ဒေသခံအာဏာပိုင်တွေက ကျနော့်ကိုလာခေါ်တယ်။ ကံကောင်းတယ်ပြောရမှာပဲ။ သူတို့မေးမြန်းသမျှ မှန်မှန်ကန်ကန်ဖြေနိုင်တဲ့အတွက် ကျနော့်ကို ပြန်လွှတ်ပေးလိုက်ကြတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒါကပဲ မြန်မာနိုင်ငံကနေထွက်ပြေးဖို့ ဖြစ်လာစေခဲ့တယ်” လို့ ဆမ်တိမာက ဆိုပါတယ်။

သူ့အနေနဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ အခုချက်ချင်းလက်ငင်း အန္တရာယ်မရှိသေးပေမယ့် စခန်းတွင်းမှာရှိနေတဲ့ မိသားစု ၁၃၅ စုရဲ့ အသက်ရှင်ရပ်တည်ရေးကတော့ ခက်ခဲပါတယ်။ ဒုက္ခသည်တွေကို အလုပ်လုပ်ခွင့်မပေးတဲ့အပြင် နိုင်ငံတကာရဲ့ ကူညီပံ့ပိုးပေးတာမျိုးကလည်း မရှိတဲ့အတွက် စားနပ်ရိက္ခာ ပြတ်လပ်တာမျိုး ကြုံရတတ်ပါတယ်။ 

“ဒုက္ခသည်စခန်းမှာနေရတာ မလွယ်ကူပါဘူး။ တိရစ္ဆာန်ရုံရောက်နေတဲ့ တိရစ္ဆာန်တစ်ကောင်လိုပဲလို့ ကျနော်ခံစားရတယ်။ အနာဂတ်မရှိ၊ မျှော်လင့်ချက်မရှိ၊ အလုပ်မရှိ၊ ဝင်ငွေမရှိ” လို့ သူကပြောပါတယ်။

စစ်ဖြစ်နေတဲ့နယ်မြေတွင်းက နောက်ဆုံးအခြေအနေတွေကို ဂြိုဟ်တုဆက်သွယ်ရေးဖုန်းနဲ့ Free Burma Rangers ရဲ့ညွှန်ကြားရေးမှူး David Eubank က အခုလိုရှင်းပြပါတယ်။ FBR အဖွဲ့က ဒီဒေသအတွင်းမှာ နှစ်ပေါင်း ၂၀ ကျော် တာဝန်ထမ်းဆောင်လာခဲ့တဲ့ ခရစ်ယာန်ကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့ တစ်ခုဖြစ်ပြီး မကြာသေးခင်လတွေရဲ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေက ဘုရားကျောင်းနဲ့ စာသင်ကျောင်းတွေကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခဲ့တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ 

“သိပ်မကြာခင်ကမှ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေ ဖြစ်ခဲ့တဲ့နေရာကို ကျနော်တို့အခုရောက်နေကြတယ်။ ရှမ်းပြည်နယ်မှာ လေကြောင်းကနေ မြန်မာစစ်တပ်ဗုံးကြဲတာတွေနဲ့ ကြုံခဲ့ရပြီး ကက်သလစ်ဘုရားရှိခိုကျောင်းကို လေကြောင်းကနေ စက်သေနတ်နဲ့ အကြိမ်ကြိမ်တိုက်ခိုက်တာမျိုးတွေလည်း ကြုံခဲ့ရတယ်။ အဲဒီမတိုင်ခင်ကလည်း စာသင်ကျောင်း ၂ ကျောင်း တိုက်ခိုက်ခံခဲ့ရပါသေးတယ်။ ဇန်နဝါရီလတုန်းကပဲ စာသင်ကျောင်း ၂ ကျောင်းနဲ့ ဘုရားရှိခိုးကျောင်း ၁ ကျောင်းပေါ်ကို မြန်မာစစ်တပ်က ဗုံး ၈ လုံး ကြဲချတိုက်ခိုက်ခဲ့ပါတယ်။ ကလေးတွေ တောနက်ထဲပြေးဝင် ပုန်းအောင်းခဲ့ကြပေမယ့်လည်း ၉ လသားအရွယ် ကလေးတစ်ယောက်နဲ့ မိခင်ဖြစ်သူတို့ သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကက်သလစ်သင်းထောက်တစ်ယောက်နဲ့ နှစ်ခြင်းခရစ်ယာန် သင်းအုပ်ဆရာတစ်ယောက် သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။”

မြန်မာပြည်သူတွေ အတိဒုက္ခ ဆက်ပြီးရောက်ရှိနေကြပေမယ့် တရုတ်နိုင်ငံကတော့ သူ့နိုင်ငံအကျိုးစီးပွားအတွက် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့အခြေအနေတွေကို အကျိုးရှိရှိ အသုံးချနေခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာစစ်တပ်အပေါ် အနောက်နိုင်ငံတွေက ဒဏ်ခတ်အရေးယူတာတွေ ပြုလုပ်ထားပေမယ့် တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ကုန်သွယ်မှုနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေက အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်တွေကို ပျက်စီးစေခဲ့သလို မြန်မာစစ်တပ်ကို ငွေကြေးထောက်ပံ့ပေးနေတာက ပြည်တွင်းစစ်ကို ပိုပြီးရှည်ကြာစေပါတယ်။ မြန်မာစစ်တပ်အပေါ် နိုင်ငံတကာရဲ့ လက်နက်ထောက်ပံ့မှု ပိတ်ဆို့ရေးကိုလည်း တရုတ်က ဥပေက္ခာပြုထားပြီး ရေငုပ်သင်္ဘောတစ်စင်း အပါအဝင် နောက်ထပ်လက်နက်တွေ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့ပါတယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ နိုင်ငံတကာ ပိတ်ဆို့အရေးယူတာတွေကို ရှောင်ရှားပြီး မြန်မာစစ်တပ်က ရုရှားနိုင်ငံဆီကနေ တိုက်လေယာဉ်တွေအပြင် သံချပ်ကာနဲ့ ဝန်တင်ယာဉ်တွေပေါ် တပ်ဆင်ထားတဲ့ ဒုံးပစ်စင်တွေဝယ်နိုင်ဖို့အတွက် ရုရှားကိုကူညီပေးနေပါတယ်။

အမေရိကန်စစ်တပ်ရဲ့ အထူးတပ်ဖွဲ့အရာရှိဟောင်းဖြစ်တဲ့ Eubank က မြန်မာစစ်တပ်ဟာ တရုတ်နဲ့ရုရှားလုပ် စစ်လက်နက်တွေကို အသုံးပြုနေတာကို တွေ့မြင်ခဲ့ပါတယ်။ ဘုရားကျောင်းတွေကို ဖျက်ဆီးပြီး ဘာသာရေးခေါင်းဆောင် နှစ်ယောက်ကို သေဆုံးစေခဲ့တဲ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုမှာ ရုရှားလုပ် Yakovlev Yak-130 တိုက်လေယာဉ်ကို အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။ သူက “ကျနော့်အဖွဲ့ဝင်သေဆုံးခဲ့ပြီး ကျနော်ကတော့ ဒဏ်ရာရခဲ့တယ်” လို့ပြောပါတယ်။ ဒီနှစ်အတွင်း Eubank ရဲ့အဖွဲ့ဝင် ၃ ယောက်သေဆုံးခဲ့ပြီး အာဏာသိမ်းချိန်ကစပြီးရေတွက်ရင် သူ့အဖွဲ့ဝင် ၁၈ ယောက် သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာစစ်တပ် နောက်ထပ်အသုံးပြုနေတဲ့ လေယာဉ်တွေဟာ တရုတ်လုပ် Karakorum-8 နဲ့ ရုရှားလုပ် Hind တိုက်ခိုက်ရေးရဟတ်ယာဉ်တွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။

တရုတ်က စစ်ပွဲအတွက် အဓိက ငွေကြေးထောက်ပံ့ပေးသူဖြစ်နေပေမယ့် မြန်မာစစ်တပ်က အသုံးပြုနေတဲ့ ဝန်တင်ယာဉ်ပေါ် တပ်ဆင်ထားတဲ့ ဒုံးပျံစနစ်တွေအပါအဝင် ကျန်လက်နက်တွေဟာ တရုတ်ထုတ်လက်နက်ထက် ရုရှားထုတ်လက်နက်တွေက ပိုများတယ်လို့ Eubank က ပြောပါတယ်။ 

“ဒီလက်နက်တွေက ဆားဗီးယား၊ ယူကရိန်းနဲ့ ရုရှားတို့ အားလုံးမှာရှိနေပြီး အရင်ကလည်း သူတို့တွေက မြန်မာနိုင်ငံကို လက်နက်တွေရောင်းခဲ့ကြတဲ့အတွက် ဘယ်နိုင်ငံကလာတဲ့ လက်နက်တွေလဲ ဆိုတာကိုတော့ ကျနော်တို့မသိဘူး။ ကျနော်တို့ကို သူတို့တိုက်ခိုက်နေတာကိုပဲ မြင်ခဲ့ရတယ်။ နောက်ပြီး ဓာတ်ပုံတွေလည်း မြင်ခဲ့ဖူးတယ်။ အားလုံးကတော့ ရုရှားပုံစံနဲ့ လက်နက်တွေပါပဲ” လို့ သူကပြောပါတယ်။ Eubank အနေနဲ့ကတော့ ယူကရိန်း၊ ရုရှားနဲ့ အရှေ့တိုင်းအုပ်စုတွေကထုတ်တဲ့ လက်နက်တွေအပြင် ဘရာဇီးကထုတ်တဲ့ အပေါ့စားတင့်ကားမျိုးတွေကိုပါ မြင့်ခဲ့ဖူးသူဖြစ်ပါတယ်။

အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ၆ လကြာတဲ့အထိ မြန်မာနိုင်ငံတွင်းမှာရှိတဲ့ တရုတ်ဆောက်လုပ်ရေး စီမံကိန်းအများစု ရပ်ဆိုင်းထားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ဘေဂျင်းက စစ်အုပ်စုရဲ့ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ (နစက)ကို အလေးအနက် အသိအမှတ်ပြုပြီးနောက်ပိုင်း အခြေခံအဆောက်အဦ စီမံကိန်းတွေကို ပြန်ပြီးစတင်ခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများစုက စစ်အုပ်စုနဲ့ဆက်ဆံဖို့ငြင်းဆန်ပြီး NUG နဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံလာကြပေမယ့် ဘေဂျင်းကတော့ NUG ရဲ့တရားဝင်မှုကို ငြင်းပယ်ထားပြီး တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေက ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ ဒေသအတွင်းက တရုတ်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေကို ကာကွယ်ပေးဖို့ကိုတော့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ 

■ မဟာမိတ်အပြောင်းအလဲ

မြန်မာနိုင်ငံမှာ တိုင်းရင်းသား ၁၃၅ မျိုးရှိပြီး အများစုမှာ ကိုယ်ပိုင်လက်နက်ကိုင်တပ်တွေ ရှိကြပါတယ်။ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ အစည်းတွေအနေနဲ့ မိမိတို့ရဲ့ကိုယ်ပိုင်ဝိသေသ လက္ခဏာပိုင်ဆိုင်ထားပြီး အစိုးရအပေါ် မယုံကြည်မှုနဲ့ မုန်းတီးမှုတွေလည်း ရှိနေကြပါတယ်။ နှစ်ပေါင်းများစွာအတွင်းမှာတော့ တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့တွေအနေနဲ့ မဟာမိတ် အပြောင်းအလဲတွေလည်း ဖြစ်ခဲ့ကြရပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံကလည်း အဖွဲ့အမျိုးမျိုးကို ကျောထောက်နောက်ခံပြုပေးနေပါတယ်။ 

ရှမ်းပြည်နယ်မှာ တရုတ်တွေရှိနေရတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စစ်ရှောင်ဦးဆမ်တိမာက “သူတို့တွေက မူးယစ်ဆေးဝါး၊ ကျွန်းသစ်၊ ရေအားလျှပ်စစ်၊ သဘာဝဓာတ်ငွေ့၊ မြေရှားသတ္တုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ စီးပွားရေးတွေ လုပ်ကိုင်နေကြတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။ Eubank ရဲ့အစီရင်ခံစာမှာတော့ ကချင်ပြည်နယ်မှာ တစ်ရက် ကုန်တင်ကားငါးရာရှိနိုင်တဲ့ သစ်လုံးတင်ကားတွေ တရုတ်နိုင်ငံထဲကို နေ့စဉ်မောင်းဝင်နေတာ တွေ့ခဲ့ရတယ်လို့ဖော်ပြထားပြီး ပတ္တမြား၊ သစ်၊ ကျောက်စိမ်း၊ ရေနံ၊ သတ္တုနဲ့သဘာဝဓာတ်ငွေ့တွေလည်း ပါဝင်နေတယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ တရုတ်က ဒီအရာတွေအားလုံးအပေါ်ကနေ အမြတ်ထုတ်ဖို့ကြိုးစားနေတယ်လို့လည်း ထပ်ပြီး ဖော်ပြထားပါသေးတယ်။

တိုင်းရင်းသားတပ်ဖွဲ့တွေအနေနဲ့ နှစ်များစွာအတွင်း အစိုးရတပ်တွေနဲ့ တိုက်ခိုက်တာ၊ အပစ်ရပ်ဖို့သဘောတူတာ၊ တရုတ်ကိုကူညီတာ၊ အချင်းချင်းပြန်ကူညီကြတာ၊ ဒါမှမဟုတ် တစ်ဖွဲ့နဲ့တစ်ဖွဲ့ တိုက်ခိုက်တာတွေကြောင့် အနေအထားအမျိုးမျိုး ပြောင်းလဲခဲ့ရပါတယ်။ ဒီအပြောင်းအလဲတွေမှာ ငွေကြေးမက်လုံး၊ သဘာဝအရင်းအမြစ်မက်လုံးနဲ့ နီးစပ်မှုတွေက မဟာမိတ်ဖွဲ့ဖို့ တွန်းအားတွေပါပဲ။ ဥပမာအနေနဲ့ ကချင်ပြည်နယ်ရဲ့ နေရာအများအပြားမှာ မြေရှားသတ္တုတွင်းထွက် သိုက်တွေကို တွေ့နေရပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာမှာ တရုတ်နိုင်ငံကိုတင်ပို့မှုတွေ ပြန်ပြီးစတင်လာခဲ့ပြီး ကချင်စစ်တပ်အနေနဲ့ တရုတ်ဆီကနေ ဝင်ငွေဝေစုတချို့ရခဲ့တယ်လို့ ယူဆစရာရှိပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်မှာပဲ တရုတ်အလုပ်သမားတွေ အလုံးအရင်းနဲ့ ကချင်ပြည်နယ်ထဲ ဝင်လာခဲ့ကြပါတယ်။

UWSA ကတော့ အစိုးရမဟုတ်တဲ့ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး တိုင်းရင်းသားတပ် ဖြစ်ပြီး အင်အား ၃၀,၀၀၀ လောက်နဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း အကြီးဆုံး တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ပါပဲ။ UWSA ရဲ့အရာရှိတွေက ကိုယ်ပိုင်ဘာသာစကားအပြင် မြန်မာနဲ့မန်ဒရင်းဘာသာစကား ကိုလည်း သုံးစွဲလေ့ရှိကြပါတယ်။ တချို့တွေက တရုတ်နာမည်တွေ ပေးထားကြပါသေးတယ်။ စစ်ဦးစီးချုပ်က ပေါက်ယူချန်းဖြစ်ပြီး လက်ထောက်က ချောင်ဂျောင်တန်ပါ။ ဝ ဒေသက ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်းမှာ တရားဝင် တည်ရှိပေမယ့် ဝ တွေကတော့ သူတို့ထိန်းချုပ်နယ်မြေတွေကို ရည်ညွှန်းပြီး ဝ ပြည်နယ်လို့သာ သုံးနှုန်းလေ့ရှိပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအရလည်း ဒီဒေသတွေကို ဝ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ အဖြစ် သတ်မှတ်ပေးထားပါတယ်။

ဝ တွေက သူတို့ကိုယ်သူတို့ ဘေဂျင်းလက်အောက်ကနေ လွတ်မြောက်တယ်လို့ ယူဆထားကြပေမယ့် UWSA ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်ကတော့ ဝ တွေအနေနဲ့ တရုတ်စကား နားထောင်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဝ က တရုတ်လက်အောက်ကို ရောက်နေပြီ။ တရုတ်က ကျနော်တို့ကို မထိန်းချုပ်နိုင်သေးဘူး ဆိုပေမယ့် ကြိုးကိုင်ထားပြီး လှည့်ပတ်ချည်နှောင်နေတယ်။ ပြီးတော့ ကျနော်တို့အနေနဲ့ အာဏာရှင်တွေကို အန္တရာယ်ကင်းကင်း ကိုင်တွယ်တတ်ဖို့ လိုတယ်လို့ပြောပါတယ်။ ဝနဲ့တရုတ်ကြားဆက်ဆံရေးက မလွယ်ကူလှဘူးလို့ Eubank က ပြောပါတယ်။ ကျန်တဲ့တပ်ဖွဲ့တွေလည်း ထူးမခြားနားအခြေအနေပါပဲ။ တရုတ်ဆီက ထောက်ပံ့ကြေးတွေ ရနေပေမယ့် ကိုယ့်ဆုံးဖြတ်ချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်လာရင်တော့ အမှီအခိုကင်းကင်းနဲ့ ချမှတ်နိုင်ဖို့ ဆက်ပြီးကြိုးစားနေကြရတုန်းပါပဲ။ 

မိုင်းလားနဲ့ ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေပါနေတဲ့ MNDAA ကလည်း တရုတ်နဲ့ လက်တွဲအလုပ်လုပ်နေရပေမယ့် ကချင်နဲ့လည်း မဟာမိတ်ဖွဲ့ထားပါသေးတယ်။ နောက်ပြီး တရုတ်ရဲ့ဆန္ဒကိုဆန့်ကျင်ပြီး မြန်မာစစ်တပ်နဲ့လည်း တိုက်ပွဲတွေ ဆက်ဖြစ်နေပါတယ်။

UWSA က အပစ်ပခတ်ရပ်စဲရေးစာချုပ်မှာ လက်မှတ်ထိုးထားပေမယ့် တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေ လိုအပ်တဲ့ လက်နက်ခဲယမ်းတွေကို ဈေးပေါပေါနဲ့ ထောက်ပံ့ပေးနေတယ်လို့ Eubank က ပြောပါတယ်။ နောက်ထပ်ကြီးမားတဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့ကတော့ ထိုင်း နယ်စပ်မှာရှိတဲ့ RCSS ဖြစ်ပါတယ်။ အမာခံဒေသတွေမှာ ထိုင်းစကားပြောပြီး ထိုင်းဘတ်ငွေ သုံးစွဲနေပေမယ့် ဝ ကတော့ တရုတ်ယွမ်ကို အသုံးပြုနေပါတယ်။ RCSS ထိန်းချုပ်နယ်မြေအတွက် ကုန်ပစ္စည်းတွေကို ထိုင်းနိုင်ငံက တင်သွင်းပြီး UWSA ထိန်းချုပ်နယ်မြေအတွက်ကိုတော့ တရုတ်ကုန်ပစ္စည်းတွေ တင်သွင်းနေပါတယ်။ ဒီနှစ်ဖွဲ့စလုံးက ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်း လှုပ်ရှားနေကြတဲ့အဖွဲ့တွေဖြစ်ပေမယ့် တစောင်းစေးနဲ့မျက်ချေးပါပဲ။

တပ်ကစွန့်ခွာမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး Eubank က စာရင်းပြုစုထားပါတယ်။ ဗမာစစ်သားအများစု ဘက်ပြောင်းလာပြီး တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေနဲ့ ပူးပေါင်းနေကြပါတယ်။ ဘက်ပြောင်းသူအရေအတွက် ဒီထက်ပိုများလာ နိုင်ပေမယ့် မိသားစုဝင်တွေကို ဓားစာခံတွေအဖြစ်နဲ့ ထိန်းချုပ်ထားပါတယ်။

SSPP နဲ့ UWSA တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ ရောက်လာချိန်မှာတော့ ရှမ်းပြည်နယ်အခြေအနေတွေက ပိုပြီး ရှုပ်ထွေးလာခဲ့ပါတယ်။ သူတို့နှစ်တပ်ပေါင်းပြီး RCSS ကိုတိုက်ထုတ်နိုင်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ကြတဲ့အတွက် အခြေအနေတွေပိုပြီး ရှုပ်ထွေးသွားခဲ့တယ်လို့ စစ်ရှောင်ဦးဆမ်တိမာ ကပြောပါတယ်။ ပိုဆိုးသွားတဲ့အချက်က စစ်မြေပြင်မှာ တရုတ်စစ်သားတွေကို တွေ့နေရတယ်ဆိုတဲ့ အချက်ပါ။ 

■ ပဋိပက္ခ ဘယ်လိုအဆုံးသတ်မလဲ

မြန်မာ့အခြေအနေတွေကို ဖြေရှင်းရာမှာ အနောက်နိုင်ငံတွေက အကူအညီတွေပေးနိုင်တယ်လို့ Eubank က ပြောပါတယ်။ “တကယ်လိုအပ်နေတာက ပြင်ပအကူအညီတွေပါ။ နိုင်ငံရေးဖိအား၊ စစ်ရေးအကူအညီတွေနဲ့ လူသားချင်းစာနာ ထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီတွေက အဲ့ဒါတွေပြီးမှပါ” လို့ သူကပြောပါတယ်။ ယူကရိန်းကို ဘီလီယံနဲ့ချီတဲ့ စစ်ရေးအကူအညီတွေ ပေးနေချိန်မှာ မြန်မာပြည်သူတွေကိုတော့ ဘာ့ကြောင့် မကူညီရတာလဲလို့ NUG က မေးခွန်းထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ ရွာသားတွေ Eubank ကို စဉ်ဆက်မပြတ် တောင်းဆိုနေခဲ့ကြတာက “ကျနော်တို့ကို အစားအသောက်၊ ဆေးဝါး၊ အဝတ်အစားနဲ့ အမိုးအကာတွေ လှူနေဖို့မလိုဘူး။ ခင်ဗျားတို့ကသာ ဗမာစစ်တပ်ကို ရပ်တန့်သွားအောင်လုပ်ပေးခဲ့ရင် ကျန်တာ ကိုယ့်ဖာသာလုပ်နိုင်တယ်” ဆိုတာပါ။

ဒါက ငလျင်လှုပ်သလို သဘာဝဘေးအန္တရာယ်မျိုး မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါက လူလုပ်တဲ့ဘေးဒုက္ခပါလို့ Eubankb က ရှင်းပြပါတယ်။ ရွာသားတွေတောင်းဆိုနေတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး Eubank က “စစ်တပ်ကိုပြန်တိုက်နိုင်ဖို့အတွက် ကျေးဇူးပြုပြီး ကျနော်တို့ကို လက်နက်သာပေးပါ။ ဒါမှမဟုတ် စစ်ရေးအရ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ပေးပါ” ဆိုတာပဲလို့ ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။

ကယားပြည်နယ်တစ်ခုတည်းမှာပဲ လူပေါင်း ၅၀,၀၀၀ ကျော်အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ ဖြစ်နေရပြီး တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာအရဆိုရင်တော့ ၃ သန်းကျော်ရှိ နေတယ်လို့ Eubank ကပြောပါတယ်။ ဆက်ပြီးသူက ဗုံးဒဏ်ခံခဲ့ရတဲ့ ဒေသဆေးရုံ ၂ ရုံကို ဆက်ပြီး ထောက်ပံ့ပေးနေပါတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

သူ့ရဲ့ခန့်မှန်းချက်အရ ဆိုရင်တော့ မြန်မာစစ်တပ်ဟာ နှစ်ပေါင်း ၃၀ ကျော်ကာလအတွင်း မတွေ့ခဲ့ရဖူးသေးတဲ့ စွမ်းအားတွေရှိလာပေမယ့် ခုခံတော်လှန်မှုကလည်း အားကောင်းနေပါတယ်။ အာဏာသိမ်းပြီးချိန်အထိ ကရင်နီအမျိုးသားများ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (KNDF) ဆိုတာ မရှိခဲ့ပါဘူး။ လက်ရှိမှာတော့ KNDF ဟာ တပ်ရင်းတစ်ခုကနေ လူအင်အား ၄၀၀ စီပါဝင်တဲ့ တပ်ရင်းပေါင်း ၂၂ ရင်းအထိ တိုးလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တပ်ရင်းတစ်ရင်းမှာ လက်နက်အင်အား ၁၀၀ လောက်သာ ရှိပါတယ်။ သီးခြား အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ကရင်နီတပ်ဖွဲ့ (KN) ကလည်း အင်အားအပြည့်မရှိတဲ့ တပ်ရင်းကနေ အင်အားပြည့်ရှိတဲ့တပ်ရင်း ၅ ရင်းအထိ ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ အာဏာသိမ်းပြီး ၂ နှစ်အတွင်းမှာပဲ ပြင်ပအကူအညီတွေမပါဘဲ တိုင်းရင်းသားတော်လှန်ရေး တပ်ဖွဲ့တွေအနေနဲ့ အလျင်အမြန် ကြီးထွားလာခဲ့ပါတယ်။ ပြည်ပရောက် အင်အားစုတွေကလည်း တတ်နိုင်သလောက် ထောက်ပံ့ပေးတာမျိုး ရှိပါတယ်။

Eubank ကပဲ “မြန်မာစစ်တပ်နိုင်စရာလမ်း ကျနော်တော့မမြင်မိဘူး။ မြန်မာစစ်တပ်က ဘယ်တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တပ်ထက်မဆို အင်အားကြီးတာတော့မှန်တယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့အင်အားကို တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ တွေက တစ်စစီဖဲ့ချွေနိုင်ခဲ့တယ်။ ဒီလိုနဲ့ သူတို့အင်အားနည်းနည်းလာပြီ။ ကျနော့်ရဲ့ဆုတောင်းကတော့ ဗမာစစ်တပ်ကျဆုံးသွားတာ ဒါမှမဟုတ် သူတို့နှလုံးသားကို ပြောင်းလဲလိုက်တာပါပဲ” လို့ ဆိုပါတယ်။

■ ဘုန်းမောင်
“Antonio Graceffo” ၏ “How China Prolongs Myanmar's Endless Internal Conflicts” ကိုဆီလျော်အောင် ရေးသားပါသည်။