မီးပွားတစ်စ ဖြစ်လာနိုင်သည့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် စိန့်မာတင်ကျွန်း

By Admin 10 Oct 2024

ကုန်းမြေအသေးတစ်ခုဖြစ်သည့် စိန့်မာတင်ကျွန်း (မြန်မာအခေါ် အုန်းကျွန်း) သည် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်တွင် တည်ရှိပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၏ ပိုက်နက်ဖြစ်သည်။ ဤကျွန်းသည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၏ ပထဝီနိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးအတွက်လည်း အရေးပါသည့်နေရာ ဖြစ်သည်။ အကြမ်းဖက် ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားနေသည့် မြန်မာနိုင်ငံ ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့်လည်း နီးကပ်စွာ တည်ရှိနေသည့်အတွက် မဟာဗျူဟာအရ အရေးပါသည်။

စိန့်မာတင်သည် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်ရှိ အရေးပါသည့် ရေလမ်းကြောင်းများနှင့်လည်း နီးကပ်နေသဖြင့် တရုတ်နှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကဲ့သို့ ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးများအတွက် မျက်စိကျစရာ ဖြစ်သည်။ ဤဒေသသည် နှစ်နိုင်ငံလုံးအတွက် မဟာဗျူဟာကျကျ အရေးကြီးသည်။ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားများအကြား စိတ်ဝင်စားမှု ပိုများလာနေသလို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အတွက် ဝင်ငွေကြီးမားသည့် အရင်းအမြစ်တစ်ရပ် ဖြစ်နေသော်လည်း ဤကျွန်းသည် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် နီးကပ်စွာ တည်ရှိနေသည့်အတွက် လုံခြုံရေးအတွက် စိုးရိမ်စရာ ဖြစ်နေသည်။

၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် စိန့်မာတင်ကျွန်းကို ၎င်း၏ တရားဝင်မြေပုံတွင် ထည့်သွင်းဖော်ပြပြီး ရန်မီးမွေးလိုက်သည်။ အဆိုပါဒေသအပေါ် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၏ အချုပ်အခြာအာဏာနှင့် ပတ်သက်၍ မြန်မာနှင့် ငြင်းခုံမှုများလည်း ထွက်ပေါ်ခဲ့ရသည်။ သို့သော်လည်း ပင်လယ်ပြင်ဥပဒေဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာခုံရုံး (ITLOS) က အဆိုပါကျွန်းကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က ဆက်လက်ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် အဆုံးအဖြတ်ပေးခဲ့သည်။ ထိုကျွန်း၏ နယ်နိမိတ်အနီးတွင် မြန်မာစစ်ကောင်စီက အနီးကပ်ရှိနေသည့်အတွက် တင်းမာမှုများကတော့ ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ ထိုစဉ်က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်သူ ရှိတ်ဟာဆီနာသည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မည်ဆိုသည့် သူမ၏ ကတိကဝတ်ကို သက်သေပြသည့် အနေဖြင့် ပြည်ပနိုင်ငံများ၊ အထူးသဖြင့် တရုတ်နှင့် အမေရိကန်တို့က စိန့်မာတင်ကျွန်းအား စစ်ရေးအတွက် အသုံးပြုခွင့် တောင်းခံမှုများကို ငြင်းဆန်ခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပွားနေသည့် ပဋိပက္ခကြောင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ပြတ်တောက်မသွားမီ အထိ အဆိုပါကျွန်းတွင် တစ်နှစ်တာ၏ အလုပ်အများဆုံး အချိန်များ၌ နေ့စဉ်လာရောက်သည့် ခရီးသွားဧည့်သည် အရေအတွက်သည် ၈၀၀၀ ခန့်အထိ ရှိခဲ့ပြီး ကျွန်း၏ စီးပွားရေးကို အထူးမြှင့်တင်ပေးခဲ့သည်။ ထိုဧရိယာ၌ တင်းမာမှုများကြောင့် ခရီးသွားကန့်သတ်ချက်များ ရှိလာခဲ့သလို ဒေသခံကုမ္ပဏီများ၏ ရောင်းအားသည်လည်း မယုံနိုင်လောက်အောင် ကျဆင်းသွားသည်။

ဤကျွန်း၏ ပတ်ဝန်းကျင်ကျန်းမာရေးကို ထိန်းသိမ်းရန်အတွက် ဟာဆီနာအစိုးရသည် ကျွန်းကို အဏ္ဏဝါဘေးမဲ့ဇုန်အဖြစ် ကြေညာပြီး ခရီးသွားလုပ်ငန်း ပိုမို၍ ရေရှည်တည်မြဲအောင် ဆောင်ရွက်နိုင်မည့် ဥပဒေများလည်း အတည်ပြု ပြဌာန်းခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ကျွန်းနှင့် နယ်စပ်ချင်းထိစပ်နေသည့် မြန်မာဘက်မှ ပဋိပက္ခကြောင့် စိန့်မာတင်၏ လုံခြုံရေးနှင့် စီးပွားရေး တည်ငြိမ်မှုကို ထိန်းသိမ်းရေးသည် စိန်ခေါ်မှုတစ်ရပ်အဖြစ် ရှိနေဆဲ ဖြစ်သည်။

ပိုမိုကြီးမားသော ပထဝီနိုင်ငံရေး မဟာဗျူဟာ ရှုထောင့်များဖြင့် သုံးသပ်လျှင် ဟာဆီနာအစိုးရ မတည်မငြိမ်ဖြစ်အောင် အမေရိကန်၏ ပါဝင်ပတ်သက်မှု ရှိကောင်းရှိနိုင်သည်ဟု မကြာခဏဆိုသလို ယူဆကြသည်များ ရှိသည်။ အထူးသဖြင့် ဤဒေသတွင် တရုတ်၏သြဇာ ပိုများလာသည့် အချက်နှင့် ပတ်သက်၍ဖြစ်သည်။ ဟာဆီနာ၏ ခေါင်းဆောင်မှုအောက်တွက် ရှိခဲ့စဉ်က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သည် တရုတ်နှင့် ပိုနီးကပ်သည့် စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေး ဆက်ဆံမှုများ ရှိခဲ့သည်။ ဤသည်က ဝါရှင်တန်ကို စိုးရိမ်မှုများ မြင့်တက်စေခဲ့သည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တွင် ပါဒမာတံတားကဲ့သို့ ဆောက်လုပ်ရေးစီမံကိန်းများ မှတစ်ဆင့် တရုတ်၏တည်ရှိမှု ကြီးထွားလာခြင်းကို တရုတ်အတွက် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော ရပ်ဝန်းနှင့်လမ်း စီမံကိန်း (BRI) ၏ အစိတ်အပိုင်း တစ်ရပ်အဖြစ် ရှုမြင်နိုင်သည်။ ဤကြီးထွားမှုက တောင်အာရှနှင့် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်၏ ပါဝါမျှခြေကို အပြောင်းအလဲ ဖြစ်စေရန် ခြိမ်းခြောက်သည်။ ဤဖြစ်ထွန်းပြောင်းလဲမှုကို အမေရိကန်က ဤဒေသအတွင်း ဝါရှင်တန်၏ လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်မှုအပေါ် ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ရပ်ဟု မြင်သလို ဤခြိမ်းခြောက်မှုသည် ပိုတိုးလာနေသည် ဟုလည်း မြင်သည်။ ထို့ကြောင့်ပင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် တရုတ် မိတ်ဖွဲ့မှုကြောင့် ပထဝီနိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်း ပြောင်းလဲနိုင်ခြေအပေါ် အမေရိကန်၏ စိုးရိမ်မှုများ ပေါ်ထွက်လာခြင်း ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးသည် ၎င်း၏မူဝါဒများ၊ အထူးသဖြင့် ရိုဟင်ဂျာအရေးတွင် ၎င်း၏ အခန်းကဏ္ဍကြောင့် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းထံတွင် ဝေဖန်ခံနေရသည်။ သို့သော်ငြားလည်း အမေရိကန်၏ အကျိုးစီးပွားများက စစ်ကောင်စီကို သွယ်ဝိုက် ကူညီထောက်ပံ့နေခြင်းများလည်း ရှိကောင်းရှိနေနိုင်သည်။ စိန့်မာတင်ကျွန်း၏ ဗျူဟာမြောက် အရေးပါမှုကြောင့် ဝါရှင်တန်အနေဖြင့် ဒေသတွင်း၌ တရုတ်ကို ပြန်လှန်ထိန်းညှိရာတွင် နောက်ဆုံး၌ မြန်မာအား ရွေးကောင်းရွေးချယ်သွားနိုင်သည်။

ဤကျွန်းကို ၎င်းကသာ ထိန်းချုပ်နိုင်သည် ဆိုပါက အမေရိကန်သည် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်၌ တရုတ်၏ပါဝါကို ပြန်လှန်ထိန်းညှိနိုင်ခြေ ရှိသည်။ ရှိတ်ဟာဆီနာ၏ အုပ်ချုပ်ရေးကို အတိအလင်း ဆန့်ကျင်ဝေဖန်ခဲ့သူဖြစ်သော နိုဘယ်ဆုရှင် ဒေါက်တာ မိုဟာမက်ယူနွတ်ကိုသာ တစ်ဘက်ဘက်က ထည့်သွင်းစဉ်းစားလာမည် ဆိုပါက အခြေအနေသည် ပိုမိုရှုပ်ထွေးသွားနိုင်သည်။

ဟာဆီနာ၏ အုပ်ချုပ်ရေး အားနည်းသွားအောင် အမေရိကန်ထောက်ပံ့ထားသည့် ကြိုးပမ်းမှုတစ်ရပ် ရှိခဲ့သည်ဆိုသော အသံများ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အုပ်စုများအတွင်း လေသံထွက်ခဲ့သည်။ ယူနွတ်ကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံအတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် အမေရိကန်ကျောထောက်နောက်ခံ ပေးထားသော တော်လှန်ဖီဆန်မှု လုပ်ရပ်များနှင့် အနီးကပ် ပတ်သက်ခဲ့သည် သို့မဟုတ် ထိုလုပ်ရပ်များကို အားပေးထောက်ခံခဲ့သည်ဟု ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ယူဆကြသည်များ ရှိသည်။ အနောက်တိုင်းတွင် ၎င်း၏ဂုဏ်သတင်းနှင့် ဟာဆီနာအပေါ် ၎င်း၏ ဝေဖန်ပြောဆိုချက်များက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တွင် ဟာဆီနာအစိုးရကို ဖြုတ်ချပြီး အမေရိကန်နှင့် ပိုနီးစပ်သည့် အုပ်ချုပ်ရေးတစ်ရပ် ထူထောင်ရန် ကြိုးပမ်းမှု၌ အခြားသော ပြည်ပအင်အားစုများလည်း ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့သည်ဟု ညွှန်ပြနေသည်။

အမေရိကန်သည် ၎င်း၏တပ်များကို စိန့်မာတင်ကျွန်းအထိ တိုးချဲ့နေရာချထားရန် စိတ်ဝင်စားမှု ရှိသည် ဟူသည့် ကောလာဟလများလည်း ရှိနေသည်။ ဤသို့တပ်ချခြင်းဖြင့် အမေရိကန်သည် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်တွင် ပါဝါဖြန့်ကြက်နိုင်မည် ဖြစ်သလို အဆိုပါဒေသ၌ တရုတ်၏ သြဇာ ကြီးထွားလာခြင်းကိုလည်း တန်ပြန်နိုင်မည် ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ တင်ပြချက်များ အားလုံးကို ဟာဆီနာက နိုင်ငံ၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို အလေးထားပြီး ပြင်းပြင်းထန်ထန် ငြင်းဆန်ခဲ့သော်လည်း အမေရိကန်၏ အကျိုးစီးပွားများကို ပိုမို လက်ကမ်းကြိုသည့် အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ အသစ်တစ်ရပ်က ထိုကမ်းလှမ်းချက်များကို ပြန်စဉ်းစားကောင်း စဉ်းစားမည် ဖြစ်သည်။ ဤသည်က အဆိုပါဒေသတွင် အမရိကန်၏သြဇာ ပိုတက်လာစေမည် ဖြစ်သလို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် အနီးတဝိုက်ရှိ ရေလမ်းကြောင်းများ၌ တရုတ်၏ ဗျူဟာမြောက်လွှမ်းမိုးမှုကိုလည်း အားနည်းသွားစေမည် ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် အကြမ်းဖက်မှုက စိန့်မာတင်ကျွန်းကို စိန်ခေါ်မှုပိုများသည့် အနေအထားသို့ ရောက်ရှိသွားစေသည်။ ကျွန်းအနီးနှင့် နတ်မြစ်တကြောတွင် မြန်မာစစ်တပ်၏ လှုပ်ရှားမှုများက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အတွက် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ စိုးရိမ်ပူပန်မှုများ မြင့်တက်စေသည်။ လှေများကို တိုက်ခိုက်မှုများနှင့် စစ်ရေးကျူးကျော်မှုများ အပါအဝင် မြန်မာဘက်မှ လျှံကျလာသည့် မတည်ငြိမ်မှုများက ပြုတ်ကျသွားသည့် ဟာဆီနာအစိုးရကို အဆုံးစွန်းထိ တွန်းပို့ခဲ့သော အချက်များဖြစ်သည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အတွက် လူသားချင်း စာနာမှုအကူအညီ လိုအပ်ချက် ပိုမြင့်တက်လာရသည့် အထဲတွင် မြန်မာနိုင်ငံ ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲမှ ရောက်ရှိလာကြသည့် ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် တစ်သန်းကျော်ကလည်း ဟာဆီနာအစိုးရအဖွဲ့အတွက် ပြည်တွင်းမှသာမက ပြည်ပမှပါ ပြဿနာများ ဖန်တီးခဲ့ကြသည်။

မြန်မာ့အရေးအပေါ် ဘက်မလိုက်ဘဲ နေနိုင်အောင်၊ တရုတ်အားပေး မဖြစ်အောင် ဟာဆီနာ ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း အမေရိကန်သည် ဒေသတွင်း တင်းမာမှုများမှ အမြတ်ထုတ်ကာ သူမ၏အစိုးရကို အားနည်းသွားအောင် လုပ်ကောင်းလုပ်ခဲ့နိုင်သည်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၏ တရုတ်ကို လိုလားသော ရပ်တည်ချက်ကို မှေးမှိန်သွားအောင် အားထုတ်သည့်အနေဖြင့် အမေရိကန်သည် မတည်ငြိမ်မှုဖြစ်ပေါ်အောင် လှုံ့ဆော်ခဲ့ပြီး အပြန်အလှန်အားဖြင့် အုပ်ချုပ်သူအပြောင်းအလဲ တစ်ရပ်အတွက် အခြေအနေများ ထွက်ပေါ်လာစေခဲ့သည်။ အမေရိကန်သည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တွင် ၎င်း၏အကျိုးစီးပွားကို ထင်ဟပ်သည့် အစိုးရတစ်ရပ် ထူထောင်ရာ၌ အောင်မြင်သွားသည်။ အထူးသဖြင့် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်နှင့် တောင်အာရှတွင် တရုတ်သြဇာ ကြီးထွားလာမှုကို ထိန်းကွပ်ရာ၌ အောင်မြင်သွားသည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေကြသည့် ဒေသတွင်းအဆင့်၊ နိုင်ငံတော်အဆင့်နှင့် နိုင်ငံတကာအဆင့် အကျိုးစီးပွားများအကြား ရှုပ်ထွေးပွေလီသည့် အပြန်လှန် ဆက်ဆံရေးများသည် စိန့်မာတင်ကျွန်းနှင့် ပတ်သက်သည့် နိုင်ငံရေးရေချိန်၏ သာဓကများဖြစ်သည်။ သို့သော်ငြားလည်း ဤဒေသ၏ ပထဝီနိုင်ငံရေးတွင် အင်အားကြီး ကမ္ဘာ့ပါဝါများ၊ အထူးသဖြင့် တရုတ်နှင့် အမေရိကန်တို့ ပါဝင်ပတ်သက်နေကြသည့်အတွက် ကျွန်း၏ အနာဂတ်သည် ဝေဝါးနေဆဲဖြစ်သည်။

စိန့်မာတင်ကျွန်းသည် ၎င်း၏ မဟာဗျူဟာမြောက် အရေးပါမှု၊ မြန်မာနိုင်ငံ၏ လက်ရှိပဋိပက္ခ၊ အဆိုပါဧရိယာတဝိုက်တွင် ပိုမိုကြီးမားသည့် အင်အားပြိုင်ဆိုင်မှုများကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှ စိတ်ပါဝင်စားမှုကို အချိန်တစ်ခုအထိ ဆက်လက် ဆွဲဆောင်နေဦးမည် ဖြစ်လေသည်။

The Express Tribune သတင်းဌာနက စက်တင်ဘာလအတွင်း ဖော်ပြခဲ့သည့် Bangladesh's Saint Martin's Island - a potential flashpoint ဆောင်းပါးကို ဘာသာပြန်ပါသည်။ ဆောင်းပါးရှင် Samreen Bari Aamir သည် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ ကရာချိမြို့ရှိ DHA Suffa တက္ကသိုလ်၏ လက်ထောက်ပါမောက္ခတစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ဆောင်းပါးပါ အသုံးအနှုန်းများနှင့် ယူဆချက်များသည် ဆောင်းပါးရှင်၏ အာဘော်သာဖြစ်ပါသည်။