ဥရောပနိုင်ငံများနှင့် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ၏ ဆက်ဆံရေးအခြေအနေ (၂)

By ကြည်ဖြူစံ 01 Aug 2022

DMG ၊ ဩဂုတ် ၁

ပြီးခဲ့သောမေလတွင် NUG ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ဦးရည်မွန်က ယူကရိန်းတပ်ဖွဲ့များအား လက်နက်အကူအညီများ ပေးခဲ့သလို မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီလိုလားသော PDF များကို လက်နက်တပ်ဆင်ပေးရန် အနောက်နိုင်ငံအစိုးရများကို တောင်းဆိုခဲ့လေသည်။

“မြန်မာနိုင်ငံအတွက် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက ရပ်တည်ပေးတာ ကျွန်တော်တို့အတွက် စိတ်ဓာတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အရ အင်အားဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအတွက်လည်း ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာဖြစ်ရပါတယ်။ လက်နက်နဲ့ ငွေကြေးလိုမျိုး လက်တွေ့ထောက်ပံ့မှုတွေရခဲ့ရင်တော့ ပိုပြီးကျေးဇူးတင်မိမှာပါ” ဟု ရိုက်တာနှင့်အင်တာဗျူးတွင် ဖြေကြားခဲ့သည်။

“အဲဒီအထောက်အပံ့တွေရရင် တော်လှန်ရေးကို မြန်မြန်အဆုံးသတ်နိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ပြည်သူတွေ အသက်ဆုံးရှုံးနေ တာကိုလည်း လျှော့ချနိုင်ပါလိမ့်မယ်” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုမှုက NUG အတွက် ကစားပွဲအပြောင်းအလဲတစ်ခု ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း လက်တွေ့မှာတော့ မြေပြင်ရှိ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအကျပ်အတည်းများကို နိုင်ငံတကာတုန့်ပြန်ပုံက ရှုပ်ထွေးသွားနိုင်သည်။ ဒေသတွင်းရှိ အခြားနိုင်ငံများ၏ သဘောတူညီမှုမရဘဲ NUG ကို တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုရန် မည်သည့် ဥရောပအစိုးရကမှ တစ်ဘက်သတ်ကြေညာဖွယ်ရာ မရှိပေ။

တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုမှုရလျှင် NUG အနေဖြင့် ကုလထံမှလည်း အကူအညီများတောင်းခံရရှိနိုင်ပြီး နိုင်ငံတွင်းရှိ NUG ထိန်းချုပ်နေရာများအတွက် အကျိုးကျေးဇူးဖြစ်လာနိုင်သည်။ သို့သော်လည်း ယခုအချိန်မှာတော့ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းအနေဖြင့် မြန်မာပြည်သူများအား လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီများ မည်ကဲ့သို့ ပေးနိုင်မည်ကိုသာ အာရုံစိုက်နေပြီး NUG ကို တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုမှု တစ်ခုခုပေးလိုက်မည်ဆိုပါက စစ်ကောင်စီ ကလည်း ထိုကြိုးပမ်းမှုများကို ဟန့်တားနိုင်ဖွယ်ရှိနေပါသည်။

“သံတမန်တွေကတော့ NUG ကို မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ် အဖြစ်မြင်ပြီး NLD ဦးဆောင်တဲ့ အစိုးရထက် ပိုပြီးတိုးတက်တဲ့အစိုးရ အဖြစ်လည်း ရှုမြင်ကြတယ်” ဟု Farmaner ကပြောသည်။

“လက်ရှိအသိအမှတ်ပြုမှုက အစိုးရအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုတယ်လို့ပြောဖို့ ခက်တယ်။ အသိအမှတ်ပြုမှုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေက ပိုကျယ်ပြန့်တဲ့နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒတွေအပေါ် အခြေခံထားပြီး မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေတစ်ခုတည်းနဲ့ ဆုံးဖြတ်ရတာမျိုးမဟုတ်ဘူး” ဟုလည်း သူကပြောသည်။

NUG ကို တရားဝင်အစိုးရအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုမှုက ဖြစ်နိုင်ဖွယ်မရှိသော်လည်း ချက်သမ္မတနိုင်ငံမှ ဥရောပသမဂ္ဂ ဥက္ကဌအဖြစ် တာဝန်ယူနေသည့်အတွက် ဥရောပသမဂ္ဂထံမှ ပို၍ကြီးမားသော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများရရှိရန် တွန်းအား ဖြစ်လာနိုင်ပါသည်။

ချက်သမ္မတနိုင်ငံသည် ဥရောပသမဂ္ဂအတွင်း NUG အတွက် အဓိကလမ်းကြောင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ NUG အစိုးရ၏ အဓိကအရေးပါသူများထဲမှ တစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးလင်းသန့် က ပရက်ဂ်မြို့တွင် အခြေစိုက်နေသည်မှာ ဆယ်စုနှစ်များစွာ ကြာခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ ဥရောပတွင် ချက်သမ္မတနိုင်ငံက NUG ၏ နိုင်ငံတွင်းအရာရှိတစ်ဦးကို တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုသော ပထမဆုံးနိုင်ငံဖြစ်သည်။

NUG ကို ချက်ဘဏ်မှတစ်ဆင့် အလှူငွေများလက်ခံခြင်းနှင့် ငွေတိုက်စာချုပ်များရောင်းချခြင်းကို ချက်သမ္မတနိုင်ငံ ကခွင့်ပြုခဲ့သည်ဟု ဧရာဝတီသတင်းဌာနက ပြီးခဲ့သောဖေဖော်ဝါရီလတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။ စစ်ကောင်စီထံမှကန့် ကွက်မှုများ ရရှိပြီးနောက်မှာတော့ NUG ၏ရန်ပုံငွေများ ကနဦးတွင်ရပ်တန့်ခဲ့သည်။

“NUG က ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နိုင်ငံရေးအရထောက်ခံမှုတွေ ရထားတယ်။ ဒါက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အတိတ်ကာလတုန်းက ဒီမိုကရေစီအကူးအပြောင်း နဲ့ နိုင်ငံတကာထောက်ပံ့မှုတွေရရှိခဲ့ဖူးတဲ့ အတွေ့အကြုံတွေရယ် ၊ ကာလရှည်ကြာကျင့် သုံးခဲ့တဲ့ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒတွေနဲ့ သဘောတရားတွေကနေ အရင်းခံလာတာပါပဲ” ဟု ချက်သမ္မတနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြား ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပြောသည်။

“ NUG က သက်ဆိုင်သူအားလုံးကို စုစည်းပြီး ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီအနာဂတ် တည်ဆောက်ဖို့ ရည်ရွယ်ထားတယ် လို့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်းဖော်ပြထားတာကို ကျေးဇူးတင်မိပါတယ်”

“၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလမှာ စစ်တပ်ကအာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ချက်နိုင်ငံရဲ့ရပ် တည်ချက်တွေက တစ်သမတ်တည်းဖြစ်ပြီး ဥရောပသမဂ္ဂဥက္ကဌ ဖြစ်နေချိန်မှာလည်း မပြောင်းလဲပါဘူး” ဟု ချက်နိုင်ငံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပြောသည်။

အနောက်နိုင်ငံများက ၎င်းတို့၏ဆုံးဖြတ်ချက်များမချမှတ်ရသေးခင် မြန်မာစစ်တပ် နှင့် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များ ကြားဖြစ်ပွားနေသော အခြေအနေများကို စောင့်ကြည့်နေကြသည်ဟူသည့် စွပ်စွဲချက်များလည်း ရှိနေပါသည်။ ထို့ ပြင် မည်သူက မြန်မာနိုင်ငံ၏တရားဝင်အစိုးရဖြစ်သည် ဟူသော ရှုပ်ထွေးသည့်ဆုံးဖြတ်ချက် ချရန် အခြားနိုင်ငံများ က မည်ကဲ့သို့ဆုံးဖြတ်ကြသနည်းဆိုသည်ကို အချင်းချင်း စောင့်ကြည့်နေကြသည်ဟူသော စွပ်စွဲချက်များလည်း ရှိ နေပြန်သေးသည်။

၂၀၂၃ ဩဂုတ်တွင် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပပေးမည်ဟု စစ်ကောင်စီက ကြေညာထားသည်။ လွတ်လပ်ပြီးတရားမျှတမည်မဟုတ်ဟု အများစုကယုံကြည်ထားပြီး NLD ကတော့ ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရမည့်ပုံ မပေါ်ပေ။ အချို့လေ့လာသုံးသပ်သူ များက နိုင်ငံခြားအစိုးရများအနေဖြင့် နိုင်ငံတကာအရေးမှ မြန်မာ့အကျပ်အတည်းကို ဖယ်ထုတ်နိုင်ရန်အတွက် ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်များကို လက်ခံလိမ့်မည်ဟု သုံးသပ်ကြသည်။

“ရွေးကောက်ပွဲက လွတ်လပ်ပြီးတရားမျှတမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ကျွန်တော်ထင်တယ်။ နောက်ပြီး ဒါက ဒေသတွင်း နဲ့ နိုင်ငံတကာကို လှည့်ဖြားဖို့ကြိုးစားတာသက်သက်ပါပဲ” ဟု အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနမှ အတိုင်ပင်ခံ ဒါးရက်ချိုလက်က ပြောသည်။
အာဆီယံအခန်းကဏ္ဍ

ဥရောပအစိုးရများအတွက် ပြဿနာတစ်ခုမှာ မြန်မာ့အကျပ်အတည်း ဖြေရှင်းရာတွင် အာဆီယံဦးဆောင်ဖြေရှင်းနေမှုကို တောက်လျှောက်ထောက်ခံနေမှု ဖြစ်ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်မှာတော့ ထိုဦးဆောင်မှုက ပိုပြီးမေးခွန်းထုတ်စရာဖြစ်လာသည်။ ပြီးခဲ့သောနှစ်က အာဆီယံ နှင့် စစ်ကောင်စီအကြား သဘောတူညီထားခဲ့သော အချက် ၅ ချက်ပါ သဘောတူညီချက်က အောင်မြင်မှုလုံးဝမရခဲ့သော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံသို့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီများရောက်ရှိရန် နှစ်ဆနီးပါး အာဆီယံက အားထုတ်ခဲ့သည်။

ယခုနှစ်အစောပိုင်းတွင် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံမှ အာဆီယံအလှည့်ကျဥက္ကဌအဖြစ် တာဝန်ယူချိန်မှာတော့ အာဆီယံ တုန့်ပြန်မှုများ ကမောက်ကမဖြစ်သွားခဲ့သည်။ ပြီးခဲ့သောဇန်နဝါရီလတွင် ဟွန်ဆန် မြန်မာနိုင်ငံသို့လာရောက်ပြီး စစ်အာဏာရှင်ခေါင်းဆောင်များနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ အာဆီယံအစိုးရအချို့ကတော့ ထိုတွေ့ဆုံမှုများအပေါ် စိုးရိမ်ပူ ပန်မှုများ ရှိနေကြသည်။

အာဆီယံဦးဆောင်သော ဆုံးဖြတ်ချက်များက လွဲချော်နေသောကြောင့် ယခုအချိန်တွင် အနောက်ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံ များအနေဖြင့် NUG ကို တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုခြင်း နှင့် တော်လှန်ရေးအင်အားစုများအား ငွေကြေးထောက်ပံ့ခြင်း ဖြင့် ၎င်းတို့၏စေ့စပ်မှုများကိုတိုးမြှင့်ရန် တောင်းဆိုမှုများရှိနေသည်။

သို့သော် အာဆီယံကိုအရေးမစိုက်ခြင်းကြောင့် အာဆီယံနှင့် ဥရောပနိုင်ငံများဆက်ဆံရေးကို ထိခိုက်နိုင်ပြီး အထူးသဖြင့် ယူကရိန်းစစ်ပွဲဖြစ်ပွားနေချိန်တွင် ဥရောပနိုင်ငံများကလည်း ကမ္ဘာ့တစ်ဘက်ခြမ်းရှိ အကျပ်အတည်းတွင် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် တိုက်ရိုက်ပါဝင် ပတ်သက်လိုပုံ မပေါ်ပေ။

မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ EU နှင့် အာဆီယံအနေဖြင့် အဆိုပါကိစ္စရပ်များနှင့်ပတ်သက်ပြီး နီးနီးကပ်ကပ်ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်နေကြပါသည်။ အာဆီယံဆိုင်ရာဥရောပသမဂ္ဂသံအမတ် Igor Driesmans က ပြီးခဲ့သောသီတင်းပတ်တွင် မလေးရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆိုင်ဖူဒင် အဗ္ဗဒူလာ နှင့်တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် အာဆီယံ၏မူဝါဒ ပြောင်းလဲရန် ဆွေးနွေးခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သောလများအတွင်းကလည်း မလေးရှားအစိုးရက NUG တာဝန်ရှိသူများနှင့်တွေ့ဆုံခဲ့ကြောင်း ထုတ်ဖော်ကြေညာခဲ့ပြီး အရှေ့တောင်အာရှတွင် NUG နှင့် ပထမဆုံးဆက်ဆံသော နိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့သည်။ ကျန်အာဆီယံနိုင်ငံများကို လည်း NUG နှင့်ထိတွေ့ဆက်ဆံရန် တွန်းအားပေးနိုင်ပေလိမ့်မည်။

ဥရောပသံအမတ်နှင့် မလေးရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတို့ တွေ့ဆုံပြီးချိန်တွင် “မြန်မာ့အရေးမှာ ပါဝင်ပတ်သက်နေသူ အားလုံးနဲ့ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေးတွေအပါအဝင် အဓိပ္ပာယ်ပြည့်ဝတဲ့ ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက်ရရှိနိုင်ရန် ဆန်းသစ်သော ခြေလှမ်းများရှာဖွေနိုင်ရေး” ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်ဟု တွစ်တာတွင်ဖော်ပြခဲ့သည်။

“အာဏာသိမ်းမှုက ဒီမိုကရေစီနည်းလမ်းတကျ ရွေးကောက်ထားတဲ့ အရပ်သားအစိုးရကို ဖြုတ်ချခဲ့တယ်။ စစ်တပ်မှာ ဒီမိုကရေစီကျတဲ့ တရားဝင်ဖြစ်မှုမရှိဘူး။ ဒီမိုကရေစီအရေး ဦးတည်လုပ်ကိုင်နေသူအားလုံးနဲ့ ဥရောပသမဂ္ဂက အပြည့်အဝရပ်တည်ပြီး လူ့အခွင့်အရေး နဲ့ အခြေခံကျတဲ့ လွတ်လပ်ခွင့်တွေကို  လေးစားလိုက်နာပါတယ်”

ဥရောပသမဂ္ဂသည် CRPH နှင့် NUG တို့၏ လက်ရှိအကျပ်အတည်းအတွက် ဆောင်ရွက်နေကြသော ဒီမိုကရေစီလိုလားသည့် အင်အားစုများကိုကြိုဆိုပါသည်ဟု ထိုအရာရှိကပြောသည်။ မြန်မာ့အကျပ်အတည်းနှင့် ပတ်သက်ပြီး ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖြေရှင်းနိုင်ရေးအတွက် ပါဝင်ပတ်သက်သူများအားလုံးနှင့် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းခဲ့သည် ဟုလည်းပြောသည်။

သို့သော်လည်း EU အဖွဲ့ဝင်အများအပြားက လက်ရှိထက်ပိုပြီး လုပ်ဆောင်ရန် တောင်းဆိုနေကြသည်။

“မြန်မာနိုင်ငံအကျပ်အတည်းနဲ့ နိုင်ငံတွင်း လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အခြေအနေတွေ တစ်နေ့တစ်ခြားယို ယွင်းလာနေတဲ့အတွက် ဥရောပအစိုးရတွေက NUG နဲ့ အနီးကပ်လုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့ ပိုအာရုံစိုက်ရမယ်ဆိုတာကို သတိထားမိလာကြတယ်”ဟု ဥရောပပါလီမန် ဒုတိယဥက္ကဌ Heidi Hautala က ပြောသည်။

“ပဋိပက္ခကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာသူ တစ်သန်းကျော်သွားပြီ။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ မိုင်းဒဏ် အခံရဆုံးနိုင်ငံတွေထဲက တစ်နိုင်ငံအဖြစ် ပြောင်းလဲလာတာကြောင့် ဥရောပအစိုးရတွေအနေနဲ့ ဒီအကျပ်အတည်းအတွက် ရေရှည်တည်တံ့ပြီး ဒီမိုက ရေစီနည်းလမ်းကျတဲ့ ဖြေရှင်းမှုတွေကိုရှာဖွေဖို့ ပိုပြီးကြိုးစားဖို့လိုတယ်” ဟုလည်းပြောသည်။

“ဥရောပအစိုးရတွေ နဲ့ NUG ကြား နီးကပ်တဲ့ဆက်ဆံရေးက ဒီကြိုးပမ်းမှုအတွက် အရေးပါလာပါလိမ့်မယ်” ဟု Heidi Hautala က ဆိုသည်။

ကြည်ဖြူစံ

“Asia Times” တွင်ဖော်ပြထားသော “David Hutt” ၏ “Shadow Myanmar government gaining European friends” ကို ဆီလျော်အောင်ရေးသားသည်။