မကြာသေးမီကမှ ထုတ်ပြန်လိုက်သော အာဆီယံအဖွဲ့ကြီး၏ ကြေညာချက်တွင် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာ စကားအသုံးများ ပါဝင်သည်။ ယနေ့ခေတ် အဓိကအကျဆုံး ပထဝီနိုင်ငံရေး ပဋိပက္ခတွင် ရောထွေးယှက်တင် ပါဝင်နေသည့် အာရှဒေသ၏ အနေအထားကို အရိပ်အမြွက်ညွှန်ပြနေသည့် စကားလုံးများဖြစ်သည်။

ကိုဗစ်ကပ်ဘေးကာလမှာ အွန်လိုင်းဆက်သွယ်ရေးဟာ ခါတိုင်းထက်ပို အရေးကြီးလာပါတယ်။ မိသားစုဆီ ဖုန်းဆက်တဲ့ အချိန်တိုင်း ကျွန်တော်ဟာ ကွာဟချက် ကြီးမားလွန်းတဲ့ နှစ်ဘက်အခြေအနေကြောင့် တအံ့တသြဖြစ်ရစမြဲပါ။ ရန်ကုန်မှာ အလွယ်တကူရတဲ့ နောက်ဆုံးရ သတင်းတွေ၊ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ဖေ့စ်ဘုတ်စာမျက်နှာက သတင်းတွေနဲ့ နိုင်ငံတကာ သတင်းတွေကို ကျွန်တော့်မိသားစုကို ပြောပြရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်တို့ရွာက လူတွေဟာ ပါးစပ်စကားကိုပဲ မှီခိုနေရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ကောလာဟလတွေဆိုရင် မြန်မြန် ပျံ့နှံ့လွယ်ပါတယ်။

ဒေသတွင်းနှင့် တရုတ်ပြည်သို့ အဓိက တင်ပို့နေသည့် မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ကချင်ပြည်နယ်စပ် တရားမဝင် ရှားပါးမြေသားတူးဖော်ခြင်းသည် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ အရပ်သားအစိုးရ ဖြုတ်ချခံရပြီးကတည်းက ငါးဆအထိ မြင့်တက်လာသည်ကို တွေ့ရသည်။ ထိုအမြတ်အစွန်းများသည် စစ်အာဏာရှင်များ၏ ဘဏ္ဍာငွေအတွက်  တစ်ဖက်တစ်လမ်းက အထောက်အပံ့ ဖြစ်နေမည်ကို စိုးရိမ်မှုများလည်း မြင့်တက်လျက်ရှိသည်။

“ရှိထားပြီးသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေကို ပေါင်းစပ်လိုက်ဖို့ဆိုတာ အရမ်းလွယ်ကူပါတယ်။ ကေအိုင်အေ ဆိုရင် ကချင်ပြည်နယ်အတွက် ဖက်ဒရယ်အာမီ ဖြစ်လာမယ်။ ဒါပေမဲ့ သူတို့ရဲ့ တပ်ချုပ်ကို နေပြည်တော်ကို ပို့ရမယ်၊ အဲဒီမှာ စစ်ဦးစီးချုပ်ရဲ့ အမိန့်အောက်ကနေ ဆောင်ရွက်ရမှာပေါ့။ ကျွန်တော်တို့ ကြိုက်သည်ဖြစ်စေ မကြိုက်သည်ဖြစ်စေ ဒီအတိုင်းပဲ ဖြစ်လာရမှာပါ။ အကုန်လုံး ရှေ့ဆက်ဖို့ ဆိုရင် ဒါက တစ်ခုတည်းသော နည်းလမ်းပါပဲ” ဟု သူက ဆိုသည်။

တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ထိုင်းနှင့် အခြားသော မြန်မာ့အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံများသည် မြန်မာဘက်မှ ဝင်ရောက်လာသည့် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများနှင့် ဒုက္ခသည်များကို လက်ခံပေးရန် ဖိအားပေးခံကြရပြန်ဦးမည် ဖြစ်သလို မြန်မာနယ်စပ်တလျှောက် တရားဥပဒေ ကင်းမဲ့မှု၊ အကြမ်းဖက်မှုနှင့် ထင်ရာစိုင်းမှုများ ကြီးထွားလာနိုင်ခြေကို တွက်ဆထားရတော့မည်။ ဒေသတစ်ခုလုံးလည်း တည်ငြိမ်မှု လျော့နည်းလာတော့မည်ဖြစ်ကာ ယခုအထိ မြန်မာ့အုပ်ချုပ်သူအသစ်ကို အလေးထား ထိန်းညှိမှု မဖြစ်စလောက်သာ ရှိသေးသည့် အာဆီယံ အဖွဲ့ကြီး၏ ဂုဏ်သိက္ခာသည်လည်း ကျဆင်းရတော့မည် ဖြစ်သည်။

မဖြစ်မနေ အငြိမ်းစားယူရမည့်အချိန် နီးကပ်လာသည်နှင့်အမျှ ဤစစ်တပ်ခေါင်းဆောင်များသည် တရားစွဲဆိုခံရနိုင်ခြေ ရှိလာသလို သူတို့၏ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ဆုံးရှုံးကာ နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်၌လည်း မည်သည့်နေရာတွင်မျှ ဝင်မဆံ့တော့မည့် အနေအထားကို ရင်ဆိုင်လာရသည်။

နောက်ထပ် အကြောင်းရင်းတစ်ရပ်ကတော့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေက လက်ရှိ မြန်မာ့နိုင်ငံရေး ဖြစ်စဉ်ကို ဗမာအချင်းချင်းဖြစ်တဲ့ ပြဿနာအဖြစ် ရှုမြင်ကြတဲ့အချက် ဖြစ်ပါတယ်။ နှစ်ပေါင်း ၇၀ တာရှည်ခဲ့တဲ့ ပြည်တွင်းစစ်၊ တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုတွေ ချောင်ထိုးခံရမှု စတာတွေကြောင့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တွေဟာ လူများစု ဗမာတိုင်းရင်းသားတွေ ဦးဆောင်တဲ့ စည်းလုံးညီညွတ်ရေးအပေါ် မယုံကြည်ဘဲ သံသယတွေ ရှိနေကြပါတယ်။

ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီအတွက် ဆိုလျှင်လည်း တရုတ် သို့မဟုတ် ရုရှားက ဒဏ်ခတ်မှုများကို မထောက်ခံသဖြင့် ကောင်စီ၏လုပ်နိုင်စွမ်းမှာ ဂိတ်ဆုံးသို့ ရောက်သွားပြီဖြစ်သည်။ စစ်တပ်နှင့် အပြိုင် ဖွဲ့စည်းထားသည့် အရပ်သားအစိုးရအုပ်စု (CRPH) ရှိနေသော်လည်း တရုတ်လက်ထဲသို့ မြန်မာနိုင်ငံ လုံးလုံးလျားလျား ကျရောက်သွားမည်ကို ကြောက်ရွံ့စိတ်ကြောင့် ထိုအုပ်စုကို မည်သည့်အဖွဲ့အစည်းကမှ အသိအမှတ်ပြုမည့်ပုံ မတွေ့ရပေ။

မြန်မာနိုင်ငံမှ တင်သွင်းမှုသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်တွင် တန်ချိန် ၃၅,၅၀၀ ဝန်းကျင်ဖြင့် ၂၀၁၉ ခုနှစ်ထက် ၂၃ ရာခိုင်နှုန်းတိုးလာပြီး စုစုပေါင်း တင်သွင်းမှု၏ ရ၄.၃၉ ရာခိုင်နှုန်းအထိရှိခဲ့ကြောင်း၊ မလေးရှားနှင့် ဗီယက်နမ်တို့သည် ၁၇.၀၆ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ၄.၄၆ ရာခိုင် နှုန်းတို့ အသီးသီးဖြစ်ကြောင်း အကောက်ခွန် စာရင်းများအရသိရသည်။

တရုတ်အစိုးရသည် ဆန္ဒပြမှုများအား နှိပ်ကွပ်ရာတွင် အသုံးပြုမည့် ထောက်လှမ်းရေးကိရိယာများနှင့် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ပစ္စည်းများကို လျှို့ဝှက်လေကြောင်းခရီးစဉ်များဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပို့ဆောင်နေကြောင်း စွပ်စွဲရေးသားမှုများလည်း ဆိုရှယ်မီဒီယာများပေါ်တွင် ရှိနေသည်။

အာဏာသိမ်းမှုရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ အကျိုးဆက်တွေဟာ တစ်ခုပြီးတစ်ခု ပေါ်လာနေပါပြီ။ ဒီမိုကရေစီကို အလေးမထားခြင်းဟာ ပြည်ပနိုင်ငံတွေရဲ့ ပူးပေါင်းပါဝင်မှုကို အဟန့်အတား ဖြစ်စေပါတယ်။ ဥပမာ ပြောရရင် အာဏာသိမ်းပြီး ရက်အနည်းငယ် အကြာမှာပဲ ဂျပန် စီးပွားရေးအုပ်စုကြီး ဖြစ်တဲ့ ကီရင်ကုမ္ပဏီဟာ မြန်မာနဲ့ ဖက်စပ်လုပ်ကိုင်နေတဲ့ လုပ်ငန်းနှစ်ခုကို ရပ်ဆိုင်းတော့မယ်လို့ ကြေညာခဲ့ပါတယ်။

အာဏာသိမ်းမှုများ ကြာရှည်တည်မြဲစေနိုင်သည့် အကြောင်းရင်း အများအပြားရှိသည်။ အချို့နိုင်ငံများတွင် စစ်တပ်များသည် အရပ်သားအဖွဲ့အစည်း အားကောင်းအောင် ကူညီပေးသည့် ပုံစံမျိုးဖြင့် နိုင်ငံရေးကို ဝင်စွက်ခြင်းမျိုး၊ သူတို့သည်သာ နိုင်ငံတည်ဆောက်ရေးအတွက် အဓိကကျသည့် အင်စတီကျူးရှင်းများဖြစ်ကြောင်း ယုံကြည်နေခြင်းမျိုး ရှိတတ်သည်။

မြန်မာစစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများသည် အာဏာသိမ်းပြီးနောက် နိုင်ငံရေးကို စွန့်ခွာရန် စိတ်အားထက်သန်နေကြောင်း မြန်မာစစ်တပ် ငှားရမ်းထားသည့် ပြည်ပလော်ဘီသမားက ပြောကြားလိုက်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ ရင်ဆိုင်နေရသည့် အကြပ်အတည်းအား ပြေလည်သွားစေရေးအတွက် တရုတ်အနေဖြင့် နိုင်ငံရေးအင်အားစုများ အားလုံးနှင့် ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်လိုသည့် ဆန္ဒရှိသလို ဘက်လိုက်ခြင်းလည်း မရှိကြောင်း တရုတ်နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး ဝမ်ယိက တနင်္ဂနွေနေ့တွင် ပြောကြားလိုက်သည်။

အိန္ဒိယသို့ တိမ်းရှောင်သွားသော ရဲဝန်ထမ်း ရှစ်ဦးအား နှစ်နိုင်ငံချစ်ကြည်ရေးကို ထိန်းသိမ်းသည့်အနေဖြင့် မြန်မာဘက်သို့ ပြန်လွှဲပေးရန် ချင်းပြည်နယ် ဖလမ်းခရိုင် တာဝန်ရှိသူများထံမှ ပေးပို့ထားသော စာတစ်စောင် လက်ခံရရှိထားကြောင်း မီဇိုရမ်ပြည်နယ် ချမ့်ဖိုင်ခရိုင် အကြီးတန်းအရာရှိတစ်ဦးက ရိုက်တာသတင်းဌာနသို့ ပြောကြားသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၌ အာဏာသိမ်းမှုကို ကန့်ကွက်ဆန္ဒထုတ်ဖော်နေကြသူများအပေါ် အကြမ်းဖက်နှိမ်နင်းမှုကို ရပ်တန့်ပေးရန် ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီးက ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် တောင်းဆိုလိုက်သည်။

ပြီးခဲ့သည့်လတွင် စစ်တပ်က အာဏာထိန်းချုပ်ရယူပြီးနောက် ဥရောပသမဂ္ဂသည် မြန်မာစစ်တပ်ကို ငွေကြေး ပိုင်းဆိုင်ရာ အထောက်အကူပြုခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်နိုင်ရန် မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ဖွံ့ဖြိုးရေးစီမံကိန်းများ အတွက် ပံ့ပိုးကူညီမှုများ ရပ်ဆိုင်းထားကြောင်း တာဝန်ရှိသူများက ကြာသပတေးနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

မြန်မာစစ်တပ်က ထိန်းချုပ်ထားသည့် ရုပ်သံချန်နယ် ငါးခုကို YouTube ပေါ်မှ ဖယ်ရှားလိုက်ကြောင်း YouTube ကုမ္ပဏီက သောကြာနေ့တွင် ပြောကြားလိုက်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၌ နေရာအနှံ့ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ဆန္ဒဖော်ထုတ်မှုများအား စစ်တပ်က နှိမ်နင်းနေချိန်၌ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၉ ဦးသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ထွက်ပြေးလာကြပြီး ခိုလှုံခွင့် တောင်းထားကြောင်း ရိုက်တာသတင်းတစ်ရပ်၌ ဖော်ပြထားသည်။ ယခုသတင်းအား ကြာသပတေးနေ့တွင် အိန္ဒိယရဲအရာရှိ တစ်ဦး၏ ပြောကြားချက်အရ သိရပြီး ထပ်မံ ဝင်ရောက်လာမည့်သူများ ရှိနိုင်သေးသည်ဟု ပြောကြားကြောင်း ရိုက်တာသတင်းက ဆိုသည်။